معروفترین نقاشان معاصر ایرانی(زندگینامه و فعالیت هنری آن ها)
نقاشان معاصر ایرانی بخش مهمی از هنر ایران را به خود اختصاص دادهاند. این هنرمندان با بهرهگیری از تکنیکهای نوین، نگرشهای فلسفی و اجتماعی و عناصر زیباییشناختی بومی، آثاری را خلق کردهاند که نه تنها در ایران، بلکه در سطح جهانی مورد توجه قرار گرفتهاند. شناخت نقاشان معاصر ایران کمک میکند تا شناخت کاملتری از هنر و فرهنگ ایران در دورههای مختلف رقم بخورد و با بررسی نگاه هنرمندان و آثار آنها درک عمیقتری نسبت به هنر و فرهنگ ایران حاصل شود. در ادامه این مقاله به نقاشان معاصر ایرانی خواهیم پرداخت.
بهمن محصص
بهمن محصص پیشگام هنر مدرن و سوررئال ایران با نگاهی فلسفی و تلخ است. بهمن محصص (۱۳۱۰–۱۳۸۹) از هنرمندان برجسته و پیشرو هنر مدرن ایرانی به شمار میرود که در ۹ اسفند ۱۳۱۰ در شهر رشت زاده شد. این هنرمند یکی از مهمترین و نقاشان ایرانی بود که به طور مشخص بر روی خلق نقاشیها و مجسمههای فیگوراتیو عجیب تمرکز داشت.
بهمن محصص بهعنوان یک نقاش، مجسمهساز، مترجم و نویسنده، نگاهی فلسفی و اغلب تلخ به جهان داشت و از موج روشنفکری فرانسه (دهه شصت میلادی)، هیچانگاری (نیهیلیسم) و هستیشناسانه (اگزیستانسیالیسم) تأثیر گرفته بود. او با نگاهی عصیانگر و انتقادی تصاویری کاملاً عاری از شفقت خلق میکرد و در باز تولید واقعیتهای ملموس، از اشکال و عناصری استفاده میکرد تا آنچه را که نیست پدید آورد.
او در آثار خود به طور معمول طیف رنگهای خاکستری و خنثی را در کنار رنگهای پر جنب و جوشتر استفاده میکرد. سوژههایی از موجودات انساننما با هیکلهای درشت و فاقد شکلهای معین و همچنین پرنده، ماهی و اشیایی در بستر طبیعت بیجان از جمله عناصر مهم آثار او بودند. در آثار او نمادگرایی بسیار پر رنگ است و به اسطورههای یونانی و فضای خفقانآور سیاسی - اجتماعی ایران در دهههای میانی قرن بیستم توجه شده است.
ایران درودی
ایشان بانوی نقاشی سوررئال با تلفیق نور، رنگ و شعر ایرانی می باشد. ایران درودی از دیگر هنرمندان و نقاشان معاصر به شمار میرود که در ۱۱ شهریور ۱۳۱۵ در مشهد متولد شد.
او علاوه بر نقاشی، نویسنده، کارگردان، منتقد هنری و استاد دانشگاه رشته تاریخ هنر بود و تأثیرات بسیاری را بر هنرمندان هم عصر خود گذاشت. این هنرمند فضاهایی خیالانگیز، رویاگون و انتزاعی را خلق میکرد و این چنین بینش خود را نسبت به جهان و مسائل پیرامون آن نشان میداد.
او با ساختن فرمهای سیال و بی وزن و با ترکیب رنگهای سرد و گرم در کادری بسته و ساکن تلاش میکرد تا دنیایی دستنیافتنی را به تصویر کشد. بسیاری معتقدند ایران درودی پیرو مکتب فرا واقعگرایی (سوررئالیسم) بود؛ هرچند هنرمند معروف سوررئالیسم یعنی «سالوادور دالی» سبک این هنرمند را نزدیک به سبک سوررئالیسم نمیدانست و او را هنرمندی از خطه شرق با ذوق و استعداد بینهایت توصیف میکرد.
محسن وزیری مقدم
آفریننده فرمهای نوین و نقش برجستههای مدرن است. از دیگر چهرههای نقاشی معاصر ایران که به عنوان چهره بینالمللی نیز شناخته شده باید به محسن وزیری مقدم اشاره کرد. او در سال ۱۳۰۳ متولد شد و در شهریور ۱۳۹۷ چشم از جهان فرو بست. این هنرمند به عنوان نقاش و مجسمهساز فعالیت میکرد و از هنرمندان پیشگام ایرانی بود که توانست با شیوه نوگرا و خلاقانه در ترکیب با سبک شخصی آثاری بدیع و خاص را به وجود آورد.
او از نخستین دانشآموختگان دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود که در طی سالهای ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۵ ریاست دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران را بر عهده داشت. او تنها هنرمند نقاش ایرانی به شمار میرود که موزه هنرهای مدرن نیویورک اثر او را بدون واسطه خریداری کرد.
آیدین آغداشلو
روایت گر زوال و خاطره با الهام از هنر کلاسیک و ایرانی می باشد. آیدین آغداشلو متولد آبان ۱۳۱۹ در رشت است و او را به عنوان نقاش، گرافیست، نویسنده، منتقد فیلم و تصویرگر کتابهای درسی ایران، مجلات و مؤسسههای خصوصی میشناسند. این هنرمند آثار هنری مختلفی را خلق کرده که در آن نمایش اندیشه مرگ و فنای تدریجی و همچنین بازآفرینی کارهای مطرح کلاسیک در قالب نوگرا و سورئال بسیار برجسته است. آیدین آغداشلو را پس از انقلاب از جمله نامدارترین استادان نقاشی برای نسل سوم نقاشان نوگرای ایرانی میشناسند.
آثار آغداشلو ارجاعاتی عمیق به تاریخ، گذر زمان، فرسایش و زوال دارند و سبک او تحتتأثیر نقاشی کلاسیک ایرانی و رنسانس اروپایی است. آثار «بوتیچلی» نقاش ایتالیایی دوره رنسانس الهامبخش بسیاری از آثار آغداشلو بودهاند.
منوچهر یکتایی
نقاش اکسپرسیونیست با هویت ایرانی - آمریکایی و قلمی پرشور، منوچهر یکتایی در سال ۱۳۰۱ در تهران متولد شد و به عنوان یک نقاش و شاعر آمریکایی ایرانیتبار شناخته میشود. این هنرمند به عقیده «تاماس مک اِولی» چنان بود که توانست سه فرهنگ ایرانی، فرانسوی و آمریکایی را تجربه کند.
این هنرمند از برجستهترین نقاشان سبک اکسپرسیونیسم انتزاعی و از پیشگامان معاصر ایران به شمار میرود و علاوه بر نقاشی یک شاعر توانا نیز شمار میرفته است.
منوچهر یکتایی مدتی را در نیویورک زندگی کرد و توانست به عنوان یک هنرمند ایرانی نام خود را در مکتب نقاشان نیویورک در کنار هنرمندانی همچون «جکسون پولاک» و «ویلم دکونینگ» ثبت کند. او در ۲۸ آبان ۱۳۹۸ چشم از جهان فرو بست.
وای زد کامی
چهرهنگار معنوی با آثاری در مرز عرفان و سکوت، کامران یوسفزاده که با نام مستعار وای زد کامی شناخته میشود در سال ۱۳۳۵ در تهران متولد شد.
این هنرمند پس از پایان تحصیلات متوسط به آمریکا و سپس به اروپا رفت و تحصیلات خود را در فلسفه و فیلمسازی ادامه داد. کامران یوسفزاده از سال ۱۹۸۴ ساکن نیویورک است.
او در آثار خود برخورد انتزاعی و بازنمایانه را به موازات یکدیگر پیش میبرد و نمیتوان سبک مشخصی را برای آثارش در نظر گرفت. در آثار او سیطره مفاهیم و جنبههای عرفانی دیده میشود و از تعلق هنرمند به فلسفه پرده برمیدارد.
در آثار یوسفزاده مفاهیم روحانی و عرفانی جایگاه محوری دارند و آثار انتزاعی او مرهون معماری ایرانی و سازههایی نظیر گنبد و شمسه هستند.
کوروش شیشهگران
هنرمند نوگرا با تأکید بر هویت بصری ایرانی و طراحی گرافیک، از دیگر نقاشان معاصر ایران میتوان به کوروش شیشهگران اشاره کرد که در ۱۳۲۴ در قزوین زاده شد. این هنرمند یک طراح و گرافیست ایرانی به شمار میرود که به واسطه نقاشیهای انتزاعیاش شناخته میشود. کوروش شیشهگران دیپلم نقاشی خود را از هنرستان هنرهای تجسمی دریافت کرد و تحصیلات خود را در رشته معماری داخلی دانشکده هنرهای تزیینی ادامه داد.
این هنرمند در دوران انقلاب بسیار مورد توجه قرار گرفت؛ زیرا در دهه ۵۰ به کمک برادرانش طرحی را برای مردم انقلابی ایران زد که بر روی در و دیوار شهر خودنمایی میکرد. این پوسترها در اعتراضات و تجمعات انقلابی همواره به عنوان نمادی از اعتراض در دست مردم دیده میشد.
جدای از پوستر، نقاشیهای شیشهگران که از سال ۱۳۶۲ خلق شدند و عنصر اصلی آنها خطوط پیچان بود مهمترین آثار او به شمار میروند که به مدت حدود سه دهه بیوقفه در هنر او تکرار شدند.
کامبیز درم بخش
طنزپرداز تصویری و خالق نقاشیهای ساده، پرمفهوم و جهانی، کامبیز درم بخش از دیگر نقاشان معروف معاصر است که در خرداد ۱۳۲۱ و در شیراز متولد شد.
این هنرمند به عنوان طراح، کاریکاتوریست و گرافیست شناخته میشود و یکی از برجستهترین طنزنگاران معاصر ایران است. کامبیز درم بخش تحصیلات خود را در هنرستان هنرهای زیبا آغاز کرد و به سرعت به دنیای حرفهای کارتون کشیده شد.
او از همان دوران جوانی کاریکاتورهایی را برای هفتهنامههای مختلف میکشید و در طول دوران هنری خود طرحهایی را در صفحات نشریات معتبر جهانی نظیر لوموند، نیویورکتایمز، نبل اسپالتر و وست دویچه الگماینه به چاپ رساند.
کامبیز درم بخش نخستین هنرمند از هنرمندان تجسمی ایران به شمار میرود که در سال ۱۳۹۳ به پاس سالها فعالیت حرفهای در زمینه کارتون موفق به کسب نشان شوالیه از طرف دولت فرانسه گشت. کامبیز درم بخش در سال ۱۴۰۰ بر اثر ابتلا به بیماری کرونا درگذشت.
بهجت صدر
زنی پیشرو در نقاشی انتزاعی و بیان شخصی در هنر معاصر، بهجت صدر محلاتی در سال ۱۳۰۳ در اراک متولد شد. او در سال ۱۳۳۳ با رتبه نخست در رشته نقاشی از دانشگاه هنرهای زیبای دانشگاه تهران پایاننامه هنری خود را دریافت کرد و یک سال بعد از یک آکادمی در ایتالیا بورسیهای برای هنرآموزی دریافت نمود.
او به عنوان یک نقاش در سال ۱۳۳۵ برنده جایزه «سیمین همترازی» شهر «سن ویتو» شد و یک نقاشی از او به همراه چند اثر از دیگر نگارگران جوان ایرانی در بیست و هشتمین دو سالانه ونیز مورد پذیرش قرار گرفت.
به عنوان یک هنرمند تأثیرگذار و آوانگارد او جایگاه خاصی در هنر معاصر ایران دارد و نمایشگاههای بسیاری را در دهه ۷۰ و ۸۰ در ایران و خارج از کشور برپا کرده است. این هنرمند پیشگام در هنر نوگرای ایران در سال ۱۳۸۸ در جنوب فرانسه درگذشت.
فریده لاشایی
نقاش، نویسنده و هنرمند مفهومی با بیانی شاعرانه، فریده لاشایی در سال ۱۳۲۳ در رشت متولد شد و به عنوان یک نقاش نوگرای، نویسنده و مترجم ایرانی شناخته میشود.
او از ۱۰ سالگی نقاشی را زیر نظر «جعفر پتگر» آموخت و سالهای بسیاری از عمر خود را در آلمان و اتریش به سر برد تا تحصیلاتش را در آکادمی هنرهای تزیینی وین ادامه دهد.
طبیعت عنصر قالب نقاشیهای فریده لاشایی را به خود اختصاص میدهد و در آثارش سعی کرده تا با بهرهگیری از خطوط آزاد، منحنیهای ریتمدار و لکههای رنگی گسترده به بیانی تغزلی از طبیعت بپردازد.
هنر او حضور ریشههای از سنت منظرهنگاری شرق دور را برجسته میکند هرچند این نگاه شرقی در قالب بیان نو و آمیخته با حساسیتی اجتماعی به کار رفته است. این هنرمند در اسفند ۱۳۹۱ چشم از جهان فرو بست.
کلام پایانی
آشنایی با نقاشان معاصر ایرانی فراتر از شناخت چند چهره هنری است و در واقع دریچهای را به روی درک عمیقتر تحولات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی ایران در دهههای اخیر باز میکند. این هنرمندان، هر یک با زبان بصری منحصربهفرد خود، روایتگر تجربههای زیسته، اضطرابها، امیدها و تضادهای یک جامعه در حال گذار بودهاند. آثار آنها نهتنها بازتابی از هویت فردی و ملی است، بلکه نمایانگر گفتوگویی هنرمندانه با جهان امروز است؛ جهانی که در آن، مرزهای فرهنگی محو شده و هنر، زبان مشترک انسانها گشته است. شناخت این نقاشان به ما کمک میکند تا هنر ایران را نه فقط بهعنوان بخشی از گذشته پرشکوه، بلکه بهمثابه جریانی زنده، پویا و در حال تحول ببینیم.
درصورتیکه علاقه مند به آشنایی با معروفترین نقاشان معاصر ایرانی(زندگینامه و فعالیت هنری آن ها)
هستید می توانید مقاله های زیر را مطالعه نمایید:
سوالات متداول
نقاشان معاصر با بهرهگیری از تکنیکهای نوین، مفاهیم فلسفی و اجتماعی و نیز تلفیق هنر بومی و جهانی، آثاری متفاوت از دورههای سنتی خلق میکنند. در حالیکه نقاشان سنتی بیشتر بر مضامین مذهبی، ادبی و تزئینی تمرکز داشتند، معاصران اغلب به مفاهیمی چون زوال، بحران، فردیت و انتقاد اجتماعی میپردازند.
بهمن محصص با نگاهی فلسفی و عصیانگر، آثاری فیگوراتیو با نمادهای اسطورهای و سیاسی خلق میکرد. او یکی از چهرههای برجسته سوررئالیسم و هنر مدرن ایران است.
بله. بسیاری از این هنرمندان مانند محسن وزیری مقدم، آیدین آغداشلو، وای زد کامی و منوچهر یکتایی در نمایشگاهها و موزههای بینالمللی حضور یافته و جوایز مهمی دریافت کردهاند.
ایران درودی بیشتر با سبک سوررئالیسم شناخته میشود. آثار او ترکیبی از رنگ، نور و مفاهیم شاعرانه است که دنیایی رویاگونه را به تصویر میکشد.
زنان هنرمندی چون بهجت صدر، فریده لاشایی و ایران درودی نقش برجستهای در شکلدهی به نقاشی مدرن و انتزاعی ایران داشتهاند و آثارشان تلفیقی از نگاه زنانه، رویکردهای مفهومی و خلاقیت فردی است.
زیرا او با ترکیب سبک کلاسیک و مدرن، مفاهیمی همچون زوال، خاطره و گذر زمان را در قالبی بصری و نمادین به تصویر کشیده است. آثارش هم به لحاظ فرمی و هم محتوایی، روایتی عمیق از تاریخ و هویت ارائه میدهند.
