آشنایی با رنگ رزی سنتی و فرآیند اجرای آن

فرآیند اجرای رنگرزی سنتی شامل چندین مرحله است:

• ابتدا آب را در پاتیل به دمای مناسب رسانده و مواد رنگ‌زا به آن اضافه می‌شوند.
• سپس مواد رنگ‌پذیر (مانند الیاف) به حمام رنگ وارد شده و به طور کامل در آن غوطه‌ور می‌شوند. الیاف مرتباً هم زده می‌شوند تا کاملاً با رنگ آغشته شوند.
• پس از رنگ گرفتن، مواد از حمام خارج شده، آبگیری و خشک می‌شوند.
• در مرحله بعد، مواد رنگرزی شده با شوینده‌های مخصوص شسته می‌شوند.
• در نهایت، برای خشک شدن کامل در معرض هوای آزاد روی ریسمان آویزان می‌شوند.

رنگرزی سنتی در تولید فرش فرآیندی است که در آن پشم یا ابریشم در محلول مواد رنگ‌زا قرار می‌گیرد تا مولکول‌های رنگی در میان مولکول‌های الیاف نفوذ کرده و به آن‌ها رنگ دهند. این فرآیند زیبایی خاصی به فرش می‌بخشد. در رنگرزی فرش، از رنگ‌های گیاهی (مانند روناس، پوست گردو، پوست انار، برگ مو)، رنگ‌های جانوری (مانند رنگ برخی کرم‌ها) و رنگ‌های فلزی (مانند اکسید آهن و کات‌کبود) استفاده می‌شود. جغرافیا نیز در انتخاب رنگ‌ها در این روش بسیار تأثیرگذار است.

رنگرزی پارچه، یکی دیگر از کاربردهای مهم رنگرزی سنتی است که در آن الیاف و نخ پوشاک در محلول رنگ‌زا فرو برده می‌شوند تا به پارچه رنگ و جلوه‌ای خاص ببخشند. این صنعت امروزه نیز طرفداران زیادی دارد و با روش‌های متعددی مانند رنگرزی عدلی، باتیک، پرتویی، لکه‌ای، زنجیره‌ای، متقاطع، ژیگر و تصادفی انجام می‌شود. همچنین می‌توان الیاف خام را نیز قبل از بافت رنگ کرد.

مطلب ارائه‌شده به تفاوت دقیق میان رنگرزی سنتی و صنعتی نمی‌پردازد، اما اشاره می‌کند که رنگرزی صنعتی فرآیندی مشابه رنگرزی سنتی است با این تفاوت که به جای پاتیل‌های مسی، از دستگاه‌های مکانیزه استفاده می‌شود. این نشان‌دهنده آن است که رنگرزی صنعتی از همان اصول رنگرزی تبعیت می‌کند اما با مقیاس بزرگتر و با استفاده از تجهیزات ماشینی پیشرفته‌تر انجام می‌شود، در حالی که رنگرزی سنتی بر کار دست و استفاده از ابزارهای ابتدایی‌تر و روش‌های دستی تکیه دارد.