همه چیز درباره هنر نقطه کوبی (دات آرت)؛ هنر نقاشی با نقطه‌ها
یکی از هنرهایی که در دنیای نقاشی طرف‌داران بسیاری دارد هنر نقطه کوبی است. این هنر که به «نقاشی نقطه‌ای» نیز شناخته می‌شود قدمت بسیاری دارد و با استفاده از نقطه‌های ریز و درشت آثار هنری شگفت‌انگیزی را بر روی اشیا مجسمه سفالی، چوبی، شیشه‌ای، پلاستیکی و… ایجاد می‌کند. این هنر زیبا ویژگی‌های خاصی دارد که در ادامه این مقاله به این هنر و نکات مهم در مورد آن خواهیم پرداخت.
نقطه کوبی چیست؟
هنر زیبای نقطه کوبی در دسته هنر نقاشی قرار می‌گیرد. در این روش هنری با استفاده از نقاط کوچک و دقیق، هنرمند شکل‌ها و طرح‌های هنری مختلفی را به وجود می‌آورد. در نقطه کوبی با استفاده از ابزارها و تکنیک‌های خاص یک طرح با روش نقطه‌گذاری اجرا شده و رنگ‌آمیزی می‌گردد. در این روش نقطه‌های بزرگ و کوچک در امتداد خطوط و منحنی‌های طرح اجرا می‌شوند و به این ترتیب شکل و طرح مورد نظر به وجود می‌آید.
تفاوت دات ماندالا با دات آرت
دات ماندالا در واقع به نوعی نقطه کوبی گفته می‌شود که بر روی طرح‌های ماندالا و یا سایر نقوش هندسی و اسلیمی اجرا می‌شود. در واقع ماندالاها طرح‌های هندسی دایره‌ای و همگن به شمار می‌روند که تنظیم و ترسیم آنها از مرکز به اطراف است.
زمانی که نقطه کوبی بر روی طرح‌هایی همچون چهره، طبیعت، پرندگان، حیوانات و سایر موضوعات متفاوت از ماندالاها به اجرا در می‌آید برای توصیف آن از کلمه دات آرت یا داتینگ آرت استفاده می‌شود. هر دوی این هنرها زیر مجموعه نقطه کوبی به شمار می‌روند و با این کلمات در هنر نقطه کوبی هنرمندان غیرفارسی‌زبان شناخته می‌شوند.
تفاوت نقطه کوبی و ماندالا چیست؟
یکی دیگر از نکاتی که ممکن است ذهن بسیاری از افراد را به خود درگیر سازد تفاوت نقطه کوبی و ماندالا است. ماندالا به هنر طراحی خطوط اسلیمی و هندسی اطلاق می‌شود. در این هنر شخص هنرمند برای اینکه یک سمبل و یا طرح ماندالا را به وجود آورد از خط‌ها استفاده می‌کند و طرح‌های تلفیقی از خطوط هندسی و اسلیمی را به وجود می‌آورد. در نهایت طرح ایجاد شده را با تکنیک مد نظر خود رنگ آمیزی می‌کند.
در نقطه کوبی طرح ماندالا یا هر طرح دیگری با استفاده از نقطه‌ها به وجود می‌آید و از هیچ خطی در اجرای کار استفاده نمی‌شود. در واقع تفاوت این دو هنر در استفاده از خط و نقطه در طرح و رنگ آمیزی آنها است.
وسایل مورد نیاز برای نقطه کوبی
برای اجرای نقطه کوبی مانند هر هنر دیگری نیاز به ابزارهایی است. از جمله ابزارهایی که برای نقطه کوبی به آنها نیاز دارید موارد زیر هستند:
رنگ اکریلیک
یکی از مهم‌ترین رنگ‌های مورد استفاده در نقطه کوبی رنگ‌های اکریلیک هستند. رنگ‌های اکریلیک هنری امکان رقیق شدن با آب را دارند و به دلیل انعطاف‌پذیری، ضد آب بودن، ضد خراش و قابل شستشو بودن برای اجرای این هنر بسیار مناسب‌اند.
خمیر دورگیر یا لاینر
خمیر دورگیر با نام ویترای نیز در ایران شناخته می‌شود. با استفاده از این خمیر خطوط محیطی طرح اجرا می‌شود و بعد با توجه به رنگ مخصوص داخل آن خطوط را رنگ آمیزی می‌کنند. لاینرها یک طرح برجسته به وجود می‌آورند و به همین دلیل استفاده از آنها در نقطه کوبی مرسوم است.
رنگ‌های نگینی یا نقطه کوب‌ها
این رنگ‌ها با نام لاینر نگینی یا دورگیر نگینی نیز در بازار شناخته می‌شوند که در تیوب‌هایی با مجرای خروجی بزرگ‌تر از لاینر یا خمیر دورگیر به فروش می‌رسند. تفاوت لاینر نگینی با خمیر دورگیر در تراکم نقطه خروجی است؛ زیرا مجرای خروجی لاینر نگینی بزرگ‌تر است و می‌توان نقطه‌گذاری‌های بزرگ‌تری به وجود آورد.
قلم نقطه کوبی
این قلم جهت انتقال رنگ روی سطح کار استفاده می‌شود. قلم نقطه کوبی یا قلم داتینگ دارای دو سری است که یکی از آنها کوچک و دیگری دارای ۵ سایز مختلف است.
مدیوم‌های هنری
مدیوم‌های هنری به واسطه‌های گفته می‌شوند که با استفاده از آنها می‌توان غلظت رنگ‌ها را متفاوت کرد. از جمله مدیوم‌های مورد استفاده در نقطه کوبی مدیوم‌های براق‌کننده، رقیق‌کننده، مات‌کننده و… هستند.
تثبیت‌کننده‌های نقطه کوبی
پس از اتمام کار نقطه کوبی باید با استفاده از تثبیت‌کننده‌ها (وارنیش‌ها) اثر هنری ایجاد شده فیکس یا تثبیت شود. اگرچه وارنیش جزو مدیوم‌ها است؛ اما در هنگام اتمام کار استفاده می‌شود و پس از خشک شدن کار باید از آنها استفاده کرد.
نقطه کوبی روی سفال
یکی از متداول‌ترین انواع نقطه کوبی انجام این هنر بر روی سفال است که از زیباترین صنایع‌دستی به شمار می‌رود. برای اجرای این کار باید ابتدا سطح سفال را سمباده کشید و بعد مخلوطی از آب و چسب چوب را بر روی سفال پخش کرد. پس از این مراحل باید با رنگ اکریلیک سفال را رنگ کرد و بعد طرح مورد نظر را روی آن کشید. در نهایت باید با استفاده از رنگ‌های مخصوص نقطه کوبی طرح را به اجرا درآورد.
نقطه کوبی روی شیشه
برای انجام این کار نیز باید ابتدا ظرف شیشه‌ای مناسب را انتخاب کرد و سپس طرح مورد نظر خود را بر روی آن انداخت. در مرحله بعد باید با رنگ اکریلیک دلخواه شیشه را رنگ کرد و در نهایت نقطه‌گذاری را اجرا نمود.
نقطه کوبی روی چوب
در این روش باید شی مناسب نقطه کوبی را انتخاب کرده و بعد طرح دلخواه را بر روی آن پیاده نمود. در نهایت باید با استفاده از رنگ‌های مخصوص نقطه‌گذاری کرد.
نقطه کوبی روی پارچه
برای انجام این روش نیز باید طرح مورد نظر خود را بر روی یک کاغذ ترسیم کرد و بعد داخل طرح را خالی نمود و آن را روی پارچه قرار داد. سپس باید نقطه‌گذاری را با توجه به طرح انجام داد.
نقطه کوبی روی سنگ
برای اجرای این کار باید از سنگ‌هایی استفاده کرد که سطح صافی دارند. سپس باید سنگ را رنگ کرد و بعد طرح مورد نظر خود را بر روی آن کشید و در نهایت نقطه‌گذاری را انجام داد.
نکات مهم در هنگام نقطه کوبی
رعایت نکات زیر کمک می‌کند تا اجرای نقطه کوبی نتایج بهتری داشته باشد:
• در صورت استفاده از ظرف سفالی بسیار مهم است در ابتدا آن را سمباده زد و سپس آن را پاک کرد تا به خوبی سطح صاف و عاری از هرگونه خاک شود.
• حتماً باید سطح کار پس از رنگ زدن کاملاً خشک شود و سپس با مداد کم‌رنگ طرح را روی سطح مورد نظر کشید.
• در مورد شیشه‌ها می‌توان الگو را در زیر شیشه قرار داد و بعد طرح را به راحتی اجرا کرد.
• اگر طرح مورد نظر برای نقطه کوبی دایره شکل است باید از مرکز آن کار خود را شروع کرد.
• پیش از انجام کار بر روی ظرف، باید دورگیر را روی یک کاغذ امتحان کرد تا با خارج شدن زیادی رنگ کار خراب نشود.
• اگر در نقطه کوبی مبتدی هستید بهتر است در مراحل ابتدایی از ظروف مسطح استفاده کنید تا نتیجه کار بهتر باشد.
کلام پایانی
نقطه کوبی یکی از هنرهای بسیار ظریف و زیباست که می‌تواند جذابیت خاصی به لوازم مختلف بدهد. در این هنر طرح‌های مختلف بر روی سطوح متفاوتی همچون سفال، چوب، شیشه با استفاده از نقطه‌گذاری به اجرا در می‌آید. برای اجرای نقطه‌گذاری آشنایی با تکنیک‌های این کار و لوازم مورد نیاز آن بسیار اهمیت دارد تا افراد بتوانند یک اثر هنری باکیفیت را بیافرینند.
در صورتیکه علاقه مند به مطالب مربوط به هنر نقطه کوبی هستید می توانید مقاله های زیر را مطالعه نمایید:
