آشنایی با سبک هایپررئالیسم و همه ویژگی های آن
سبک فراواقع‌گرایی یا هایپررئالیسم یکی از جریان‌های هنری است که این روزها به کرات در رسانه‌ها به آن پرداخته می‌شود. ترجمه تحت‌اللفظی عبارت انگلیسی «Hyper Realism» به معنای واقعیت‌گرایی افراطی است. این سبک هنری در نقاشی و مجسمه‌سازی، به خلق آثاری می‌پردازد که با دقت و ظرافت بسیار بالا، تصویری عیناً مشابه یک عکس یا نمونه واقعی را به نمایش می‌گذارد. در این مقاله، به بررسی مباحث مختلف در سبک هایپررئالیزم، پیشینه تاریخی آن و موضوعات متداول در آثار این سبک خواهیم پرداخت.
با توجه به محبوبیت روزافزون سبک هایپررئالیسم، خرید تابلو نقاشی از این سبک می‌تواند علاوه بر سرمایه گذاری جلوه زیبایی به دکوراسیون شما ببخشد.
هایپررئالیسم چیست؟
واقع‌گرایی افراطی یا فراواقع‌گرایی (Hyperrealism) یک رویکرد هنری است که با الهام از عکاسی به وجود آمده است. در این سبک، هنرمندان تلاش می‌کنند تا تصاویری بسیار دقیق و شبیه به عکس از چهره انسان، اجسام و صحنه‌های روزمره خلق کنند. این تصاویر معمولاً در ابعاد بزرگ و با جزئیاتی حیرت‌انگیز به تصویر کشیده می‌شوند.
هایپررئالیسم صرفاً یک تقلید ساده از عکس نیست. هنرمندان این سبک با حفظ ماهیت اصلی تصویر، به تکمیل و بهبود جزئیات آن می‌پردازند تا اثری با وضوح و شفافیت بیشتر خلق کنند. این سبک شباهت‌هایی به فتورئالیسم دارد، اما اغراق در جزئیات وجه تمایز اصلی آن است. برخی بر این باورند که هایپررئالیزم همان فتورئالیسم است که در ابعاد بزرگ‌تر اجرا می‌شود، اما این تصور نادرست است.
اثر نهایی در سبک هایپررئالیزم، شبیه به یک عکس با کیفیت بسیار بالا است. بسیاری از کارشناسان این سبک را نمونه توسعه یافته‌تر از فتورئالیسم می‌دانند. هایپررئالیزم در دهه 1970 میلادی در ایالات متحده و اروپا به عنوان یک جنبش هنری مستقل شکل گرفت. کارول فوئرمن به همراه دان هانسن و جان آندرا از پیشگامان این سبک به شمار می‌روند.
تاریخچه سبک هایپررئالیسم
همان‌گونه که پیش‌تر اشاره شد، این سبک هنری نخستین بار در در دهه 1970 میلادی در آمریکای شمالی و اروپا به عنوان یک جنبش هنری نوظهور پا به عرصه گذاشت. یک هنرمند بلژیکی به نام ایزی براچو، برای نخستین بار واژه فرانسوی هایپررئالیسم را که به معنای واقع‌گرایی بیش از حد است، در سال 1973 در یک نمایشگاه بزرگ در گالری خود در بروکسل به کار برد.
این نمایشگاه تحت تأثیر آثار فتورئالیست‌های آمریکایی همچون رالف گینگز، چاک کلوز، دان ادی، رابرت بچل و ریچارد مک‌لین شکل گرفت. با این حال، هنرمندان تأثیرگذاری از اروپا مانند دومنیک گنولی، گرهارد ریشتر، کنراد کلاپک و رولان دلکول نیز بر این سبک تأثیرگذار بودند. از آن زمان، واژه هایپررئالیزم توسط هنرمندان و گالری‌داران اروپایی برای توصیف آثاری که تحت تأثیر فتورئالیسم بودند، به کار گرفته شد.
بهترین نقاشی‌های سبک هایپررئالیزم
بهترین آثار فزون‌واقع‌گرایی آن‌هایی هستند که به راحتی با عکس‌های واقعی اشتباه گرفته می‌شوند و همین امر نشان‌دهنده مهارت و توانایی فوق‌العاده هنرمند در سبک هایپررئالیسم است؛ توانایی خلق اثری که به قدری به واقعیت نزدیک است که تشخیص آن از یک عکس واقعی دشوار می‌شود.
هنرمندان این سبک، در فرایند ایجاد آثار خود، بر عدم دستکاری و تحریف واقعیت تأکید ویژه‌ای دارند، به گونه‌ای که گاهی کارشان به نظر کاملاً مکانیکی می‌آید. اما یک هنرمند موفق در این سبک، با درایت و مهارت خود، توانایی و خلاقیت نهفته در پس این ظاهر بسیار فنی و دقیق را آشکار می‌سازد.
هنر هایپررئال، دنیای مادی و فیزیکی را با جدیت و دقت بسیار بالایی به تصویر می‌کشد، به طوری که گاهی تماشاگر احساس می‌کند با واقعیتی فراتر از واقعیت روبه‌رو است. هایپررئالیزم تلاش می‌کند تا واقعیت عینی را بدون هیچ‌گونه تغییر و تحریف به بیننده منتقل کند.
چگونه به سبک هایپررئالیسم یک نقاشی بکشیم؟
در هنر هایپررئالیسم یا فزون‌واقع‌نمایی، هنرمندان از عکس‌برداری به عنوان یک ابزار مهم استفاده می‌کنند. بدین صورت که از یک سوژه یا صحنه، تعدادی عکس از یک زاویه مشخص تهیه می‌کنند. سپس، با استفاده از این عکس‌ها به عنوان الگو، شروع به خلق اثر هنری خود می‌کنند. پس از چاپ عکس‌ها، هنرمندان با دقت بسیار، خطوط و رنگ‌های نقاشی خود را با عکس‌ها مقایسه و اصلاح می‌کنند. برای افزایش دقت در این فرایند، اغلب از روش شطرنجی کردن عکس استفاده می‌شود.
نقاشان معروف هایپررئالیزم
در میان هنرمندان بزرگ سبک فراواقع‌گرایی معاصر اروپا، می‌توان به نام‌هایی همچون گوتفرید هلنوین از اتریش، ولدوایزن و تاجالپ اسپارنای از هلند، راجر ویتوتورنگل از بلژیک و پیر بارایای از فرانسه اشاره کرد. همچنین، هنرمندانی چون رونالد بوون، فرانسوا بریک، جرارد شلوسر، ژاکارد مونوری، برنارد رانسیلاک، ژیل آیلود و جرارد فرومانگر نیز از چهره‌های شناخته شده در این سبک به شمار می‌آیند. سبک هایپررئالیسم که در اوایل قرن بیست و یکم شکل گرفت، بر پایه اصول زیبایی‌شناختی فتورئالیسم بنیان نهاده شده است.
نقاشی به سبک هایپررئالیزم
هایپررئالیزم سبکی هنری در نقاشی و مجسمه‌سازی است که در آن آثار هنری ایجاد شده، شباهت بسیار نزدیکی به تصاویر با کیفیت بسیار بالا دارند. واژه هایپررئالیسم در سال 1973 توسط ایسی براشو ابداع شد. این واژه فرانسوی، ریشه در فتورئالیسم دارد و نخستین بار به عنوان عنوان یک نمایشگاه گروهی در گالری براشو به کار رفت.
در این نمایشگاه نقاشی‌هایی از هنرمندان فتورئالیست برجسته‌ای چون رالف گوینگس، چاک کلوس، دون ادی، روبرت بچتل و ریچارد مک‌لین به همراه آثار هنرمندان تأثیرگذار اروپایی مانند گنولی، ریشتر، کلفک و دلکل به نمایش گذاشته شد. از آن زمان به بعد، اصطلاح هایپررئال برای توصیف آثاری به کار رفت که تحت تأثیر فتورئالیسم خلق می‌شدند.
در اوایل قرن بیست و یکم، فراواقع‌گرایی بر اساس مبانی زیبایی‌شناختی فتورئالیسم توسعه یافت. دنیس پترسن، هنرمند فتورئالیست آمریکایی، که آثار خیره‌کننده‌اش به عنوان شاخه‌ای نوین از فتورئالیسم مورد توجه جهانی قرار گرفت، برای نخستین بار از اصطلاح هایپررئالیزم برای توصیف این جنبش هنری نوظهور و پیروان آن استفاده کرد.
گراهام تامپسون در این باره می‌نویسد: «موفقیت این سبک در اواخر دهه‌های 60 و 70 میلادی به اوج خود رسید و باعث شد مرز میان هنرهای تجسمی و عکاسی بسیار باریک شود. هنرمندان هایپررئال همچون ریچارد استس، دنیس پترسن و آودری فلاک با الهام از این روش، نقاشی‌هایی خلق کردند که به شدت به عکس‌های واقعی شباهت داشتند.»
ویژگی‌های بارز آثار هایپررئالیزم
هایپررئالیسم برای به وجود آوردن یک واقعیت کاذب بسیار باورپذیر، نیازمند مهارت و توانایی فنی بالایی است. به همین دلیل، هنرمندان این سبک، محدودیت‌های عکاسی مثل عمق میدان دید، پرسپکتیو، فوکوس و دامنه تمرکز را در آثار خود به کار می‌گیرند. برخی از نقاشان هایپررئال همچون چاک کلوز، دنیس پترسن، برت مونروی و رابرت بتل، عمداً از نقص‌های موجود در تصاویر دیجیتال مانند پیکسل‌شدگی برای تأکید بر ماهیت دیجیتال آثار خود استفاده می‌کنند.
موضوعات متداول در سبک هایپررئالیسم
مضامین متنوعی در هنر هایپررئالیسم مورد استفاده قرار می‌گیرند که شامل پرتره‌ها، هنرهای دیجیتال، طبیعت بی‌جان، منظره‌های شهری، مناظر طبیعی و صحنه‌های داستانی می‌شود. سبک فراواقع‌گرایی امروزی در مقایسه با فتورئالیسم، توجه بیشتری به جزئیات تصویری دارد و بر مضامین اجتماعی، فرهنگی یا سیاسی تأکید می‌کند. نقاشان هایپررئال، به طور مستقیم تصاویر دقیق عکاسی را بازآفرینی و تکمیل می‌کنند تا توهمات بصری بسیار واقع‌گرایانه‌ای خلق کنند.
متأسفانه، برخی به اشتباه تصور می‌کنند که هر اثر هنری بزرگ و اجرا شده با زغال، یک اثر هایپررئال است. این برداشت کاملاً نادرست است. برای مثال بسیاری از نقاش های هایپررئالیست، برای رسیدن به این سطح از واقع‌گرایی، از تابلو نقاشی رنگ روغن استفاده می‌کنند. فراواقع‌گرایی ارتباطی با اندازه یا تکنیک اثر ندارد. در واقع، یک اثر فراواقع‌گرایانه اثری است که هنرمند در آن با صبر و دقت فراوان به جزئیاتی مانند:
- جنس
- پوست
- مو
- تأثیر نور بر حجم
و … پرداخته است، به طوری که مرز بین آن و یک عکس واقعی تقریباً محو و غیرقابل تشخیص می‌شود.
وسایل لازم در نقاشی‌های سبک هایپررئالیزم
در نقاشی‌های سبک هایپررئالیسم، محدودیتی از نظر تکنیک اجرایی وجود ندارد و هنرمندان می‌توانند از طیف وسیعی از مواد و ابزار هنری استفاده کنند. برخی از این مواد شامل موارد زیر است:
- ذغال
- پاستل
- رنگ روغن
- مداد رنگی
بنابراین، برای فعالیت در حوزه نقاشی فراواقع‌گرایی، هنرمند باید به سطحی از مهارت و توانایی برسد که بتواند جزئیات ظریف و بافت‌های مختلف را به خوبی مشاهده، تشخیص و درک کند؛ و سپس، این جزئیات را با دقت و ظرافت به تصویر بکشد. رسیدن به چنین سطحی از مهارت، نیازمند تمرین مداوم و تکرار مکرر است.
کلام پایانی
در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با سبک هایپررئالیسم آشنا سازیم. به طور خلاصه، می‌توان گفت که سبک هایپررئال بیشتر بر روی جزئیات و موضوعات تمرکز دارد. نقاشی‌ها و مجسمه‌های هایپررئال، صرفاً کپی دقیق از عکس‌ها نیستند؛ بلکه هنرمندان با افزودن عناصر تصویری اضافی و اغلب ظریف، توهمی واقع‌گرایانه خلق می‌کنند که در واقعیت وجود ندارد یا با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست. اگر علاقمند به نقاشی‌ها و آثار هایپررئال هستید، میتوانید در بخش آثار هنری سایت گالری جریان انواع اثار این سبک را مشاهده و خریداری نمایید یا حتی آثار هنری خود را به فروش برسانید.
در صورتیکه علاقه مند به مطالب مربوط به نقاشی هستید می توانید مقاله های زیر را مطالعه نمایید:
کوبیسم چیست؟ویژگی ها و نقاشی های معروف سبک کوبیسم
سورئالیسم به زبان ساده -معرفی ویژگی ها و آثار مهم سورئال
نقاشی انتزاعی چیست ؟ آشنایی با تاریخچه و ویژگی های آن
