آشنایی با سبک ناتورالیسم یا طبیعت گرایی

سبک ناتورالیسم در قرن نوزدهم، با رویکردی تازه به بازنمایی جهان طبیعی، تحولات زیادی را در نقاشی ایجاد کرد. مکاتب و جریان‌های اصلی این سبک، مکتب در کشورهای مختلف شکل گرفت که هر یک ویژگی‌های خاص خود را داشتند. شماری از این مکاتب معروف ناتورالیسم عبارتند از:

 ناتورالیسم در انگلستان: مکتب نورویچ (1803-1833)

مکتب نورویچ، یکی از جریان‌های هنری پراهمیت در بریتانیا است که از گرد هم آمدن گروهی از هنرمندان مشتاق در نورویچ شکل گرفت. جان کروم، به عنوان چهره محوری و پیشرو این جنبش، نقشی مهم در گرد آمدن نقاشان منظره بریتانیایی ایفا نمود. شاخصه بارز آثار کروم و پیروانش، رویکرد علمی و دقیق آن‌ها به مشاهده و تصویرگری مناظر طبیعی بود.

نقاشان این مکتب با انجام پژوهش‌های گسترده بر روی گونه‌های گیاهی بومی منطقه و شرایط آب و هوایی آن، توانستند سبکی بی‌همتا در نقاشی منظره طبیعی در بریتانیا پدید آورند. این تلاش‌های مستمر نه تنها به اصالت آثارشان افزود، بلکه تأثیری عمیق و ماندگار بر نقاشی منظره در سراسر این کشور گذاشت.

از چهره‌های شاخص و برجسته این مکتب می‌توان به جان کروم، رابرت لدبروک، جوزف استنارد، هنری برایت، جیمز بولور، هنری نینهام و آرتور جیمز استارک اشاره کرد. هر یک از این هنرمندان، با دیدگاه‌های شخصی و شیوه‌های هنری خاص خود، به توسعه و گسترش مکتب نورویچ کمک شایانی نموده و میراثی ارزشمند در تاریخ هنر بریتانیا از خود به یادگار گذاشته‌اند.

ناتورالیسم در فرانسه: مکتب باربیزون (1830-1875)

مکتب باربیزون یک جنبش هنری رسمی و منسجم نبود، اما همکاری جمعی هنرمندان آن نقشی اساسی در گسترش طبیعت‌گرایی ایفا نمود. این نقاشان در سفرهای گروهی شرکت می‌کردند و به طور همزمان محیط‌های غالباً روستایی و مناظر طبیعی را به تصویر می‌کشیدند. رویکرد واقع‌گرایانه آن‌ها در به تصویر کشیدن صحنه‌های زندگی روستایی، ویژگی شاخص آثار مکتب باربیزون است. این نوع صحنه‌ها، به‌ویژه پس از انقلاب ۱۸۴۸، در نقاشی‌های اروپایی بسیار محبوب شد.

هنرمندان نامداری که به این مکتب از سبک ناتورالیسم پیوسته بودند، عبارتند از: تئودور روسو، شارل فرانسوا دوبینی، ژول دوپره، ژان فرانسوا میله و بسیاری دیگر. گردهمایی نقاشان در باربیزون و تأکیدشان بر نقاشی مناظر روستایی نه تنها در فرانسه، بلکه در کل قاره اروپا گسترش پیدا کرد و به وسیله گروه‌های هنری پیرو آنها، به الگویی نوین از فعالیت‌های هنری جمعی مبدل گشت.

مکتب باربیزون از جمله انواع سبک ناتورالیسم بود که به‌طور قابل‌توجهی بنیان‌گذار تحولی در هنر نقاشی منظره گردید و تأثیرات آن بر جنبش‌های هنری بعدی در سطح جهانی همچنان محسوس است.

ناتورالیسم در آمریکا: مکتب رودخانه هادسون (حدود 1825-1875)

توماس کول بنیان‌گذار مکتب رودخانه هادسون بود؛ جریان هنری‌ای که با الهام از جنبش باربیزون فرانسه به وجود آمد. هنرمندان این مکتب، از زیبایی‌های بکر دره هادسون و دگرگونی‌های زیاد آن در عصر صنعتی شدن الهام می‌گرفتند. این منطقه، با تحولات گسترده‌ای که در اثر انقلاب صنعتی تجربه می‌کرد، به نمادی از همزیستی انسان و طبیعت در مواجهه با تغییرات سریع عصر نوین بدل شده بود.

نقاشان مکتب رودخانه هادسون غالباً در آتلیه‌های هنری مشغول فعالیت بودند و تمرکز اصلی آن‌ها بر مناظر طبیعی دست‌نخورده و زیبایی‌های سرزمین آمریکا بود. از مهم‌ترین چهره‌های این مکتب می‌توان به توماس کول، ساموئل کولمن، توماس دوتی، آشر براون دوراند، جان فردریک کنست، توماس موران و فرانسیس آگوستوس سیلوا اشاره کرد.

مکتب رودخانه هادسون با تأکید بر زیبایی‌های طبیعی و تحولات محیط‌زیستی، تأثیری عمیق بر نقاشی منظره در ایالات متحده گذاشت و به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین مکاتب هنری آمریکا شناخته می‌شود.

ناتورالیسم در هلند: مکتب لاهه (حدود 1860-1900)

گروهی از نقاشان هلندی تحت تأثیر سبک باربیزون، مکتبی نوین به نام لاهه را بنیان نهادند. این هنرمندان با روی آوردن به نقاشی در فضای باز (Plein Air)، طبیعت را به بوم‌های خود آوردند. آثارشان که اغلب رنگ‌های تیره داشتند، به تدریج شهرت یافت و به بازشناسی آثار استادان هلندی نیز کمک شایانی کرد. از چهره‌های شاخص این مکتب از سبک ناتورالیسم می‌توان به بیلدرز، کوککوک، هوو، بوسبوم، مسداگ ون هوتن و فلوریس آرنتزینیوس اشاره کرد. مکتب لاهه با تمرکز بر طبیعت و تکنیک‌های نوین، سبکی تازه در نقاشی هلند پدید آورد.

ناتورالیسم در روسیه: سرگردان روسی (حدود 1862-1890)

گروهی از نقاشان روسی که از قید و بندهای هنر کلاسیک رسمی رها کرده بودند، با نام «سرگردان‌های روسی» (پردویژنیکی) شناخته می‌شدند. این هنرمندان با الهام از اندیشه‌های روشنفکران روس، به خلق آثاری پرداختند که بازتابی از زندگی واقعی مردم بود. آنها با تمرکز بر طبیعت، زندگی روزمره و رویدادهای تاریخی، به دنبال ایجاد تغییری بنیادین در جامعه بودند. 

همچنین، موضوعاتی از زندگی عادی طبقه متوسط جامعه و دهقانان و موضوعات مربوط به تاریخی ملی، در آثار این هنرمندان کاملاً مشهود است. از هنرمندان شاخص این گروه می‌توان به آرخیپوف، رپین، رژفسکایا، شیشکین و امیلی شانکس اشاره کرد.

ناتورالیسم در استرالیا: مکتب هایدلبرگ (حدود 1886-1900)

بنیانگذاران مکتب هایدلبرگ، گروهی از هنرمندان استرالیایی ساکن در منطقه‌ای روستایی نزدیک ملبورن به نام هایدلبرگ، بودند که با الهام از طبیعت بکر کشورشان، آثاری زیبا و ملی‌گرا خلق کردند. این هنرمندان با تمرکز بر مناظر طبیعی استرالیا، هویت ملی و میهن‌پرستی را در آثار خود تقویت کردند. آبراهامز، کاندر، فاکس لئون پول و آرتور استریتون از جمله پیروان برجسته این مکتب بودند که با آثار خود، طبیعت استرالیا را به جهان معرفی کردند.