علت شکستگی فرش چیست؟ بررسی عوامل و راه‌های پیشگیری
فرش‌ها از گران‌ترین و ارزشمندترین وسایل در خانه‌ها به شمار می‌روند. مراقبت درست از آن‌ها نقش بسیار مهمی در افزایش عمرشان دارد. یکی از مشکلاتی که ممکن است با آن روبرو شوید، شکستگی فرش است. این اتفاق گاهی پس از شستشوی فرش و موکت در قالیشویی یا در اثر جابه‌جایی نادرست هنگام اسباب‌کشی برای فرش‌های ماشینی و دستباف رخ می‌دهد. در این مقاله از جریان گالری، قصد داریم به‌طور کامل علت شکستگی فرش و راهکارهای جلوگیری از آن را مورد بررسی قرار دهیم.
در صورت تمایل می توانید پادکست مربوط به این مقاله رو گوش دهید :
شکستگی فرش چیست؟
ایجاد موج، چروک شدن یا شکستگی فرش معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که رطوبت محیط بیش از اندازه باشد یا اشیای سنگینی مانند مبلمان به‌طور مکرر روی فرش حرکت داده شوند. در چنین شرایطی، فرش حالتی شبیه به کاغذ تا خورده پیدا می‌کند و گاهی این شکستگی‌ها و چروک‌ها آنقدر عمیق می‌شوند که حتی تار و پود فرش نیز نمایان می‌گردد. اگر این مشکل برای مدت طولانی باقی بماند، حتی یک کارشناس حرفه‌ای هم ممکن است نتواند آن را اصلاح کند. بنابراین، بهترین راهکار این است که به جای درمان پس از بروز مشکل، از همان ابتدا اقدامات پیشگیرانه را انجام بدهید.
یکی از اصلی‌ترین دلایل شکستگی فرش‌ها، حمل و نقل نادرست و تا کردن آن‌هاست. بیشتر شکستگی‌ها در فرش‌ها به دلیل جمع‌آوری غیراصولی آن‌ها ایجاد میشود که در نهایت به این مشکل منجر می‌گردد. باید توجه داشت که تا زدن فرش باعث پدید آمدن چین و چروک‌های زیادی میشود که رفع آن‌ها به سادگی امکان‌پذیر نیست و در چنین مواردی حتماً به یک متخصص رفوگری فرش نیاز خواهد بود. دلیل دیگر شکنندگی فرش، شستشوی نادرست در خانه یا رعایت نکردن اصول صحیح شستشو در قالیشویی می‌باشد.
علت چروک شدن فرش چیست؟
چروک شدن یا همان کیسی شدن فرش مسئله‌ای است که هم زیبایی منزل را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و هم می‌تواند مشکل‌ساز باشد. این اتفاق معمولاً به چند علت رخ می‌دهد: کیفیت پایین بافت و الیاف، خشک نشدن کامل پس از شستشو، نگهداری غیراصولی مانند تا زدن طولانی‌مدت یا پهن کردن روی سطح ناصاف. حتی تغییرات دما و رطوبت محیط نیز می‌تواند موجب جمع شدن تار و پود و ایجاد موج روی فرش شود. برای پیشگیری از این مشکل و در نهایت شکستگی فرش، بهتر است همیشه فرش را روی سطحی صاف پهن کنید و صبر کنید تا پس از شستشو به طور کامل خشک شود و در زمان نگهداری نیز به شکل لولهای آن را جمع کنید.
● علت چروک شدن فرش ابریشمی
فرش دستباف ابریشم از جمله فرش‌هایی است که با ظریف‌ترین الیاف بافته میشود. این ظرافت باعث میشود در مقایسه با سایر فرش‌ها، بیشتر در معرض چروک شدن و شکستگی قرار بگیرد. به همین خاطر، مراقبت و نگهداری از فرش‌های ابریشمی دشوارتر از انواع دیگر فرش‌هاست.
● علت چروک شدن فرش ماشینی
دلیل اصلی شکستن فرش ماشینی بیشتر به کیفیت ساخت آن برمی‌گردد. همانطور که گفته شد، فرش‌های با کیفیت، چه ماشینی و چه دستباف، کمتر دچار چروک و شکستگی می‌شوند. معمولاً فرش‌های ماشینی که از الیاف پلاستیکی نامرغوب ساخته شده‌اند، بیشتر با مشکل چروک شدن و شکستگی روبرو می‌شوند.
● علت چروک شدن فرش دستباف
برای تشخیص دلیل و رفع شکستگی فرش دستباف، باید عوامل خارجی مانند نحوه نگهداری و شستشوی فرش را بررسی کرد. در واقع، از آنجا که این فرش‌ها از الیاف طبیعی با کیفیت تهیه می‌شوند، به خودی خود چروک نمی‌شوند و این مشکل معمولاً به روش نادرست شستن و خشک کردن آن‌ها مربوط میشود.
علت چین و چروک فرش بعد از قالیشویی
چروک شدن فرش می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
۱.نامناسب بودن جنس و کیفیت فرش
کیفیت و جنس مواد به کار رفته در فرش نقش مهمی در چروک شدن آن دارد. فرش‌هایی با تار و پود نخی یا الیاف ضعیف، بیشتر مستعد چروک هستند. فرش‌های دستباف با بافت سست یا فرش‌های ماشینی با تراکم کم معمولاً در برابر رطوبت و فشار آسیب‌پذیرترند. هنگام شستشو، این فرش‌ها انعطاف خود را از دست داده و در نتیجه چروک می‌شوند.
۲.عدم آبگیری صحیح و یکنواخت
آبگیری مرحله‌ای بسیار مهم در قالیشویی است، اما اگر به درستی انجام نشود، می‌تواند باعث چروک شدن فرش شود. اگر بخش‌هایی از فرش بیش از حد مرطوب بماند، وزن آن قسمت‌ها افزایش یافته و هنگام خشک شدن، فرش به شکل ناهموار جمع میشود. استفاده از دستگاه‌های آب‌گیر نامناسب یا تنظیم نادرست آن‌ها نیز می‌تواند این مشکل را ایجاد کند.
۳.خشک کردن نادرست فرش
خشک کردن فرش به شیوه‌ای غیر استاندارد و غلط یکی دیگر از دلایل مهم چروک شدن آن است. اگر فرش روی سطح ناصاف خشک شود یا به شکل نادرستی آویزان گردد، احتمال چروک شدن آن بسیار زیاد است. همچنین، خشک کردن فرش زیر نور مستقیم آفتاب می‌تواند باعث جمع‌شدگی و تغییر شکل آن شود. بسیاری از قالیشویی‌های سنتی به دلیل استفاده از روش‌های قدیمی خشک کردن با این مشکل مواجهند.
۴.تفاوت در میزان جذب آب در بخش‌های مختلف فرش
در فرش‌هایی که تراکم بافت در قسمت‌های مختلف متفاوت است، میزان جذب آب نیز یکسان نیست. بخش‌هایی با تراکم کمتر، آب بیشتری به خود جذب می‌کنند و در نتیجه هنگام خشک شدن، بیشتر منقبض می‌شوند. این مسئله به خصوص در فرش‌های ماشینی دارای تراکم پایین رایج‌تر است.
۵. استفاده از دستگاه شستشوی غیر استاندارد
استفاده از ماشین‌آلات فرسوده یا فشار آب بیش از حد در حین شستشو می‌تواند به ساختار فرش آسیب بزند. دستگاه‌های غیرمکانیزه و قدیمی معمولاً نمی‌توانند فرش را به شکل صحیح شستشو دهند و همین موضوع منجر به چروک شدن میشود.
چین و چروک و شکستگی در کدام فرش‌ها بیشتر است؟
به طور کلی، علت شکستگی فرش کمتر به نوع فرش برمی‌گردد و بیشتر به خاطر عوامل خارجی رخ می‌دهد. با این حال، برخی فرش‌ها بیشتر در معرض چروک و شکستگی قرار دارند:
۱.فرش‌هایی با الیاف نامرغوب
جنس الیاف به ویژه در فرش‌های ماشینی، تأثیر زیادی بر چروک شدن آن‌ها دارد. پنبه و پشم رطوبت را بهتر جذب می‌کنند و کمتر دچار شکستگی می‌شوند. اما الیافی مثل پلی‌پروپیلن و پلی‌استر به خاطر جذب کم رطوبت، بیشتر چروک می‌شوند.
۲.فرش‌هایی با تراکم پایین
دلیل شکستن فرش می‌تواند به تراکم کم آن مربوط باشد. فرش‌ها با تراکم‌های مختلفی از ۵۰۰ تا ۳۶۰۰ تولید می‌شوند. هرچه تراکم بالاتر باشد، گره‌ها و رج‌ها به هم نزدیک‌تر هستند و فرش مقاوم‌تر میشود. اما اگر تراکم فرش کمتر از ۵۰۰ تا ۷۰۰ باشد، بافت شل‌تری دارد و راحت‌تر چروک میشود.
۳.فرش‌هایی که خوب آهار زده نمی‌شوند
آهارزنی مرحله مهمی در تولید فرش است و اگر به درستی انجام نشود، ممکن است باعث شکستگی فرش شود. فرش‌هایی با الیاف جاذب رطوبت، آهار را بهتر می‌گیرند و کمتر می‌شکنند. اما الیافی مثل پلی‌پروپیلن و پلی‌استر آهار را کمتر جذب می‌کنند و در نتیجه بیشتر در معرض شکستگی قرار دارند.
۴.فرش‌هایی که تا می‌خورند
هنگام خرید فرش دستباف، اندازه آن اهمیت زیادی دارد. اگر فرش بزرگ‌تر از فضای خانه باشد و مجبور شوید لبه‌های آن را تا بزنید، به مرور زمان شکل خود را از دست داده و می‌شکند. همچنین، تا کردن فرش برای گذاشتن در انبار برای مدت طولانی هم می‌تواند باعث این مشکل شود. اگر مدت طولانی است که فرش تا شده‌ای دارید، بهتر است هرچه زودتر برای رفع شکستگی آن اقدام کنید.
۵.فرش‌هایی که دائماً در معرض رطوبت هستند
رطوبت یکی از بزرگ‌ترین دشمنان فرش‌ها است. اگر در نقطه‌ای با هوای مرطوب زندگی می‌کنید، فرش شما بیشتر در خطر شکستگی قرار دارد، چون رطوبت به داخل الیاف و تار و پود فرش نفوذ کرده و آن‌ها را سست می‌کند. البته رطوبت متعادل برای الیاف طبیعی مثل پشم مفید است، اما اگر بیش از حد باشد، باعث چروک شدن فرش میشود.
۶.فرش‌هایی که وسایل سنگین روی آن‌ها کشیده میشود
جابجا کردن وسایل سنگین مثل مبلمان و ویترین برای تغییر دکوراسیون کار رایجی است، اما اگر همیشه این کار را انجام دهید و به جای بلند کردن، وسایل را روی فرش بکشید، ممکن است دلیل شکستن فرش شما همین باشد. این کار به مرور زمان به بافت فرش آسیب می‌زند.
راهکارهای جلوگیری از شکستگی فرش
برای اینکه فرش‌هایتان دچار شکستگی و آسیب نشوند، می‌توانید این روش‌ها را برای جلوگیری از شکستگی فرش امتحان کنید:
۱.استفاده از زیرانداز مناسب
پدهای زیر فرش به پخش شدن فشار کمک می‌کنند و از شکستگی فرش جلوگیری می‌کنند. این پدها معمولاً ضد لغزش هستند و به فرش فرم بهتری داده و شکل آن را حفظ می‌کنند.
۲. جابجا کردن دوره‌ای فرش
فرش‌ها را هر چند وقت یکبار جابجا کنید یا بچرخانید تا فشار و ساییدگی فقط روی یک قسمت نباشد. این کار باعث میشود فرش به صورت یکنواخت ساییده شود.
۳. تمیز نگه داشتن فرش
- جارو زدن منظم: فرش‌ها را همیشه جاروبرقی بکشید تا گرد و خاک و ذرات ریز از بین برود. این کار از ساییده شدن فرش جلوگیری می‌کند.
- شستن فرش در قالیشویی: هر چند وقت یکبار فرش‌ها را به قالیشویی بدهید تا با روش‌های درست و مواد مناسب کاملاً شسته شوند.
۴. دور کردن فرش از معرض نور آفتاب
نور مستقیم آفتاب به فرش آسیب می‌زند. با پرده یا شیشه‌های ضد UV از فرش در برابر نور خورشید محافظت کنید.
۵. جلوگیری از رطوبت
- فرش را در جای خشک پهن کنید و از گذاشتن آن در مکان‌های نمدار خودداری کنید، چون رطوبت باعث پوسیدگی و شکستگی الیاف میشود.
- اگر فرش خیس شد، سریع آن را خشک کنید تا آسیب نبیند.
۶. استفاده از محافظ پایه مبلمان
برای کم کردن فشار روی فرش، زیر پایه‌های مبل یا وسایل سنگین، محافظ بگذارید تا فرش زیر آن‌ها له یا شکسته نشود.
چگونه شکستگی فرش را از بین ببریم؟
اگر فرش شما شکسته یا چروک شده، سریع‌ترین راه برای درست کردن آن و رفع شکستگی فرش این است:
- قسمت شکسته را با اسپری آب کمی خیس کنید.
- یک جسم سنگین روی آن قسمت بگذارید و بگذارید یک یا دو روز بماند.
- بعد از این مدت، شکستگی و چروک‌ها از بین می‌روند و فرش دوباره صاف میشود.
همچنین می‌توانید از بخارشو برای رفع شکستگی فرش استفاده کنید. اگر بعد از دو روز فرش درست نشد، آن را به قالیشویی‌های تخصصی و حرفه‌ای در حوزه رفوگری بسپارید تا با ابزار و روش‌های حرفه‌ای، شکستگی و چین و چروک آن را برطرف کنند.
چگونه فرش را تا کنیم؟
برای تا کردن فرش و جلوگیری از شکستگی فرش، مراحل زیر را به دقت انجام دهید:
- اول، فرش را به پشت روی زمین پهن کنید. سپس آن را به صورت عرضی به سه بخش تقسیم نمایید.
- بعد، لبه راست یا چپ فرش را به اندازه یک سوم آن تا بزنید. سپس لبه دیگر را طوری تا کنید که یک سوم باقیمانده روی قسمت تا شده قرار گیرد، به شکلی که فرش شبیه یک مستطیل بلند و باریک شود.
- با دستتان، روی فرش را کاملاً صاف نموده و آن را به چهار قسمت برابر تقسیم نمایید. سپس فرش را خلاف جهت پرزها تا بزنید. در پایان، برای محکم نگه داشتن فرش تا شده، آن را با یک طناب محکم ببندید تا باز نشود.
نکته بسیار مهم در مورد تا کردن فرش این است که هرگز فرش را تحت فشار زیاد قرار ندهید یا آن را فشرده نکنید.
کلام پایانی
وقتی درباره علت شکستگی فرش و رفع آن صحبت میشود، همیشه پیشگیری بهترین گزینه است. پس بهتر است فرش را تا زمانی که کاملاً خشک نشده، روی زمین پهن نکنید. همچنین، از کشیدن وسایل سنگین روی آن خودداری کنید و در صورت نیاز از رطوبت‌گیر در محیط استفاده نمایید.
علاوه بر این، همانطور که گفته شد، الیاف نامرغوب و کیفیت پایین بافت، اصلی‌ترین علت شکستگی فرش است. بنابراین، هنگام خرید فرش، به جای تمرکز روی قیمت، به دوام و کیفیت آن توجه کنید تا از مشکلاتی مثل چروک شدن و چین و چروک فرش جلوگیری شود.
امیدواریم این راهنمایی‌ها برای شما مفید بوده باشد. جریان گالری مجموعه‌ای از فرش‌های زیبا و هنری را در سبک‌های مختلف ارائه می‌دهد. شما می‌توانید به صورت آنلاین و با مراجعه به بخش محصولات سایت ما، انواع فرش‌ها و آثار هنری مورد علاقه خود را انتخاب و خریداری کنید.
درصورتیکه علاقه مند به آشنایی با دنیای فرش و تابلو فرش
هستید می توانید مقاله های زیر را مطالعه نمایید:
سوالات متداول در مورد علت شکستگی فرش
به دلیل آبگیری غیراصولی، خشک شدن نادرست یا کیفیت پایین بافت.
بله، با خیس کردن سطحی محل شکستگی و گذاشتن جسم سنگین روی آن. در موارد شدید باید به رفوگری مراجعه شود.
نگهداری به صورت لولهای، استفاده از زیرانداز و دور نگه داشتن از رطوبت.
