اصول نگهداری از ظروف مسی
ظروف مسی ظروف بسیار محبوبی در میان ایرانیان هستند که در سال‌های گذشته به وفور مورد استفاده قرار می‌گرفتند و به دلیل ظاهر زیبا و منحصر به فردی که داشتند، به عنوان یک المان دکوری در آشپزخانه‌ها به کار می‌رفتند. این ظروف در مقایسه با ظروف دیگر قیمت بالاتری دارند و خرید آنها نوعی سرمایه‌گذاری است. کسانی که از ظروف مسی استفاده می‌کنند، باید روش نگهداری از این ظروف را بدانند تا بتوانند طول عمر آنها را افزایش دهند. در ادامه تلاش می‌کنیم اطلاعات کاملی را در این زمینه در اختیار شما قرار دهیم.
آشنایی با ساختار ظروف مسی
ظروف مسی از قدیمی‌ترین وسیله‌های پخت‌وپز در آشپزخانه‌های ایرانی به شمار می‌روند. مس فلز نازک و حساسی است که عدم آشنایی با اصول نگهداری ظروف مسی می‌تواند به ساختار مس آسیب‌های جدی وارد کند. ماده اولیه در ساخت ظروف مسی فلز مس است که با یک فلز دیگر روکش دار شده است. فلز مس دارای خاصیت واکنش‌پذیری بالایی است و ترکیب آن با آب و غذا می‌تواند مسموم کننده باشد. اما روکشی که در این فلز به کار می‌رود، خاصیت واکنش پذیری مس را کنترل می‌کند و آن را به یک فلز قابل استفاده در آشپزی تبدیل می‌نماید. در گذشته، از فلز قلع برای روکش در ظروف مسی استفاده می‌شد، اما امروزه فولاد ضد زنگ برای روکش در ظروف مسی به کار می‌رود.
آماده کردن ظروف مسی برای استفاده
ظروف مسی به دو شکل تزیینی و کاربردی در خانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. اگر ظروف مسی برای تزیین به کار برده شوند، می‌توانید آنها را بدون آماده‌سازی در محل موردنظر خود قرار دهید و از زیبایی آنها لذت ببرید. اگر می‌خواهید از ظروف مسی برای پخت و پز استفاده کنید، آماده سازی این ظروف بسیار مهم است که با روش‌های مختلفی قابل اجرا است:
ظروف مسی با روکش قلع: برای آماده کردن ظروف مسی با روکش قلع، باید در ابتدا کمی شیر را داخل ظرف بجوشانید و سپس آن را دور بریزید. این کار باعث ضدعفونی‌شدن ظرف مسی و جلوگیری از سیاه شدن زودهنگام مس می‌شود.
ظرف مسی با روکش استیل: در ابتدا ظرف را با آب و صابون بشویید و خشک نمایید. سپس ظرف را بر روی شعله متوسط رو به زیاد قرار داده و اجازه دهید ظرف در حدود ۱ تا ۲ دقیقه کاملا داغ شود. در این مرحله، چند قاشق روغن داخل ظرف ریخته و ظرف را تکان دهید تا روغن به شکل یک پوشش نازک تمام ظرف را بپوشاند. اجازه دهید روغن چند دقیقه در ظرف بماند تا دود از آن بلند شود و یا به عبارتی بسوزد. پس از این کار ظرف را از روی شعله بردارید و روغن را دور بریزید. پس از انجام این کار، ظرف برای استفاده آماده است. پیشنهاد می‌شود این کار را هر دو تا سه ماه یک بار انجام دهید.
اصول مهم در هنگام پخت و پز با ظروف مسی
برای پخت‌وپز با ظروف مسی باید نکاتی را در نظر بگیرید تا آسیبی به این ظروف وارد نشود. در ادامه، به معرفی این نکات می‌پردازیم و اطلاعات کاملی را در این زمینه در اختیار شما قرار می‌دهیم.
استفاده از شعله پخش کن هنگام پخت‌وپز
یکی از اصول نگهداری از ظروف مسی استفاده از شعله پخش کن هنگام پخت و پز است. توصیه می‌شود برای پخت‌وپز با این ظروف، آنها را بر روی شعله‌پخش‌کن قرار دهید. زیرا شعله مستقیم می‌تواند به لایه قلع درون قابلمه آسیب برساند. اگر از اجاق‌برقی استفاده می‌کنید، حرارت به شکل یکنواخت پخش می‌شود و دیگر نیازی به شعله‌پخش‌کن ندارید.
عدم سرخ کردن غذا در قابلمه مسی
این نکته در اصول نگهداری از ظروف مسی اهمیت بسیار زیادی دارد. مسگران قدیمی بر این موضوع تاکید می‌کنند که سرخ کردن مواد غذایی در ظروف مسی کار اشتباهی است و می‌تواند قلع داخل ظروف مسی را از بین ببرد. به همین دلیل برای سرخ کردن مواد غذایی، باید به سراغ ظروف دیگری بروید و پس از انجام آن، برای فرایند پخت‌وپز، غذای سرخ شده را به قابلمه مسی منتقل کنید.
استفاده از قاشق چوبی در هنگام پخت‌وپز
برای جلوگیری از ایجاد خط‌وخش بر روی ظروف مسی، باید از قاشق چوبی برای هم زدن غذاها استفاده کنید.
خودداری از نگهداری غذا در ظروف مسی
ظروف مسی نباید به عنوان ظرف برای نگهداری غذا مورد استفاده قرار گیرند. زیرا اکثر غذاها دارای بافت اسیدی هستند و نگهداری غذا در این ظروف می‌تواند به روکش آنها آسیب وارد کند.
نحوه تمیز کردن و جلا دادن ظروف مسی
یکی از نکات مهم در اصول نگهداری از ظروف مسی نحوه تمیز کردن و جلا دادن این ظروف است. ظروف پذیرایی مسی مانند انواع میوه‌خوری مسی، انواع شیرینی خوری مسی و ظروف آجیل خوری مسی معمولا نیاز به تمیزکاری عمیق ندارند و شما می‌توانید با آب گرد و خاک آنها را پاک کنید. ظروف پخت‌وپز مسی مانند انواع قابلمه مسی و تابه مسی در تماس مستقیم با مواد غذایی هستند و نیاز به شستشو و گاه جلا دادن دارند که باید به موارد زیر توجه داشته باشید:
توجه به دمای آب: برای شستن این ظروف، باید از آب گرم استفاده کنید. زیر آب سرد می‌تواند باعث تاب برداشتن فلز شود.
عدم استفاده از ماشین ظرفشویی: ظروف مسی را به هیچ عنوان در ماشین ظرفشویی قرار ندهید و شستن آنها باید با دست انجام شود.
عدم استفاده از سیم و اسکاچ: برای شستن ظروف مسی نباید از اسکاچ یا سیم ظرفشویی استفاده کنید. زیرا ممکن است به روکش ظروف مسی آسیب وارد کنند.
عدم استفاده از مواد شوینده قوی: ظروف مسی را می‌توانید با مواد شوینده مخصوص ظروف مسی به‌راحتی شستشو دهید. اما استفاده از مواد شوینده قوی کار اشتباهی است و می‌تواند ساختار فلز مس را از بین ببرد.
خشک کردن ظروف: پس از شستشوی این ظروف باید آنها را کاملا خشک کنید و سپس در محفظه قرار دهید.
جلا دادن ظروف مسی
مس به دلیل ویژگی‌های خاص خود در مجاورت هوا اکسیده می‌شود و این مسئله باعث تغییر رنگ و کدر شدن این ظروف می‌گردد. با استفاده از روش‌های زیر، می‌توانید سطح خارجی ظروف مسی را براق کنید:
استفاده از روش نانو کردن: روش نانو کردن یکی از محبوب‌ترین روش‌ها برای جلادادن به ظروف مسی است و باعث می‌شود این ظروف دیرتر اکسیده شوند. شما می‌توانید ظرف مسی خود را به کارگاه‌های صنایع دستی مس بدهید تا ظروف را نانو کنند. این کار جلای ظروف مسی را بالا می‌برد و از کدر شدن آنها جلوگیری می‌کند.
استفاده از سس گوجه: یکی از روش‌های کاربردی استفاده از سس گوجه برای براق کردن ظروف مسی است. شما می‌توانید کل سطح ظرف را با سس گوجه بپوشانید و اجازه دهید چند دقیقه سس بر روی ظرف باقی بماند. سپس ظرف را آبکشی کنید و با یک دستمال نرم آن را خشک نمایید. در نظر داشته باشید که این روش دوام بالایی ندارد؛ اما به دلیل در دسترس بودن بسیار کاربردی است.
استفاده از ترکیب سرکه و نمک: شما می‌توانید اسفنج یا پنبه را به سرکه آغشته کنید و بر روی ظرف مسی بمالید. سپس کمی نمک را روی ظرف بپاشید و دوباره با اسفنج روی ظرف را به خوبی بمالید. پس از این کار با مایع ظرفشویی ظرف را شسته و آبکشی کنید.
استفاده از جلاسنج: یکی از روش‌های بسیار راحت برای جلا دادن ظروف مسی استفاده از جلاسنج است که در بازارهای صنایع دستی مس و مسگری بسیار دیده می‌شود. شما می‌توانید کمی از پماد جلا را روی ظرف مسی بزنید و سپس با یک دستمال نرم آن را در سراسر ظرف پخش کنید. این کار را باید تا مرحله‌ای انجام دهید که پماد جلاسنج به‌خوبی از روی ظرف پاک شود و ظرف براق شده باشد.
آیا ظروف مسی نیاز به قلع اندود کردن دارند؟
آشنایی با اصول نگهداری ظروف مسی نقش مهمی در حفظ سلامت و زیبایی این ظروف دارد. هر زمان که مشاهده کردید رنگ قرمز مس داخل ظرف در حال پیدا شدن است، باید برای قلع اندود کردن دوباره ظرف اقدام نمایید. درصورتی‌که این کار انجام نشود مس می‌تواند با نفوذ در مواد غذایی وارد بدن شده و باعث مسمومیت و آسیب به سلامت بدن شود.
برای نگهداری ظروف مسی درون پلاستیک، بهتر است به موارد زیر توجه داشته باشد:
بسته‌بندی محکم: قبل از قرار دادن ظروف مسی در پلاستیک، مطمئن شوید که آنها کاملا خشک و تمیز هستند. سپس، درب پلاستیک را محکم ببندید.
استفاده از پلاستیک با کیفیت: اگر می‌خواهید ظروف مسی را در پلاستیک به خوبی حفظ کنید، باید از پلاستیکهای ضخیم و با کیفیت بالا برای بسته‌بندی استفاده کنید.
جلوگیری از نفوذ رطوبت به درون ظرف پلاستیکی: برای افزایش طول عمر ظروف مسی، باید درب ظرف را محکم ببندید و اجازه ندهید که رطوبت به درون ظرف پلاستیکی نفوذ پیدا کند.
قرار دادن ظرف پلاستیکی در یک جای آرام: پس از قرار دادن ظروف مسی در پلاستیک باید آن را در یک جای آرام قرار دهید که از ضربه خوردن و آسیب به دور باشد.
سخن پایانی
امروزه خرید صنایع دستی همچون خرید ظروف مسی در میان بسیاری از افراد رواج پیدا کرده است. آشنایی با اصول نگهداری از ظروف مسی بسیار اهمیت دارد تا این ظروف برای مدت طولانی قابل استفاده شوند.
در صورتیکه علاقه مند به مطالعه مقالاتی در مورد ظروف و صنایع دستی هستید مطالعه مقالات زیر را به شما پیشنهاد می دهیم :
- انواع صنایع دستی فلزی ایران – نکاتی برای نگهداری بهتر
- بهترین صنایع دستی مسی ایران و کاربرد انواع آن
