مقایسه گبه با جاجیم و گلیم: شباهت‌ها و تفاوت‌ها

گبه و جاجیم دو نوع زیرانداز سنتی ایرانی هستند که در فرایند بافت، استفاده از مواد اولیه، و نقوش و طرح‌هایشان تفاوت‌هایی وجود دارد. از جمله این تفاوت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مواد اولیه و بافت: گبه از جنس پشم است و پرزهای بلندی دارد که باعث نرمی این زیرانداز می‌شود. جاجیم دست بافته پشمی است که در آن از پرز استفاده نمی‌شود. این دست بافته نازک‌تر از گبه است و پس از بافتن به هم متصل و دوخته می‌شود.
• طرح و نقش: طرح و نقش گبه‌ها معمولاً به صورت ساده و ثابت هستند، اما گاهی طرح‌های ذهنی در آنها دیده می‌شود. در واقع در بسیاری موارد بافنده بدون هیچ طرح قبلی شروع به بافت گبه می‌کند.طرح و نقش جاجیم هندسی (عمودی و افقی) است و این مسئله باعث می‌شود که نقش جاجیم منحصر به محرمات و شطرنجی یا نقوش سراسری باشد.
• رنگ‌بندی: برخلاف رنگ‌بندی گبه که به طور معمول ساده است رنگ و نقش جاجیم تنوع بالایی دارد و در رنگرزی آن از رنگ‌های قرمز، سبز، سیاه و آبی بیشتر استفاده می‌شود.
• کاربرد: یکی دیگر از تفاوت‌های مهم گبه و جاجیم در این است که از گبه فقط به عنوان زیرانداز استفاده می‌شود در حالی که جاجیم کاربردهای مختلفی دارد و از آن به عنوان زیرانداز، روکرسی، پتو، روتختی، کف‌پوش، روکش مبل و صندلی، رختخواب پیچ، پرده، سفره، سجاده، روانداز، روفرشی استفاده می‌کنند.