لئوناردو داوینچی از بزرگترین نقاشان ایتالیایی رنسانس اروپا بود که برای خلق اثری بیعیب و نقص از سنتها و تکنیکهای هنری استفاده میکرد. او همچنین موسیقیدان، دانشمند، مجسمهساز، معمار و زمینشناس برجستهای بود. اگر چه که «نیایش مغان» به عنوان اولین اثر داوینچی ناتمام ماند، اما بدون شک شهرت داوینچی به خاطر تعدادی از نقاشیهای معروف او مانند شام آخر و تابلو مونالیزا که در ابعاد بزرگ و رزولوشن بالا با تکنیکهای خلاقی ترسیم شدهاند، بود. مجموعه آثار باقیمانده از نقاش ایتالیایی داوینچی فقط از 17 نقاشی تشکیل شده است.
در ادامه تعدادی از نقاشیهای معروف داوینچی که جز نقاشیهای معروف دنیا هستند را معرفی خواهیم کرد.
فهرست مطالب
تابلو مونالیزا
تابلو مونالیزا یا لبخند ژوکوند از معروفترین نقاشیهای داوینچی و مشهورترین نقاشی در تاریخ هنر جهان محسوب میشود که به احتمال زیاد این تابلو نقاشی آخرین اثر داوینچی است. این تابلو تصویری از لبخند مرموز و رازآلود بانو مونالیزا است که بر روی بوم چوب سپیدار با رنگ روغن کشیده شده است. نوع نشستن و نگاه کردن مونالیزا به همراه رودی که از پشت سر او میگذرد، منظره عجیب و خارق العادهای را در سبک رئالیسم به وجود آورده است. یکی از ویژگیهای منحصر به فرد نقاشی مونالیزا چهرهنگاری زنده و پویا او و ترسیم تابلو به صورت ذوزنقه به شکلی که دستانش در پایین نقاشی ترسیم شده است، باعث شهرت این تابلو نقاشی شد. (برای بررسی سبکهای نقاشی روی این لینک کلیک کنید.)
البته هیچ قطعیتی درباره هویت بانوی کشیده شده در نقاشی وجود ندارد. عدهای این نظر را دارند که تصویر آن زن، تصویر مادر داوینچی است و بعضی دیگر میگویند که یا تصویر یکی از شاگردان داوینچی با لباس زنانه و یا تصویر خود لئوناردو به شکل یک زن است. بسیاری هم معتقد هستند که چهره اسرارآمیز مونالیزا، ترکیبی از چند چهره مختلف و یا مردی با روحیات زنانه بوده است. البته که داوینچی هیچ زمانی هویت آن زن را بازگو نکرد.
جالب است بدانید، این اثر لئوناردو داوینچی بیشترین حجم تالیف، مستند سازی، فیلم و داستان را در جهان دارد و بعد از دزدیده شدن و خریداری آن توسط فرانسیس اول پادشاه فرانسه بخشی از ثروت ملی کشور فرانسه شد و امروزه در موزه لوور پاریس نگهداری میشود.
شام آخر
یکی دیگر از برانگیزترین دیوارنگارههای داوینچی، نقاشی شام آخر (The Last Supper) بر روی دیوار کلیسا میلان برای صومعه سانتا ماریا است. علت انتخاب نام این نقاشی به خاطر نشان دادن آخرین شام مسیح به همراه یارانش وی، حواریون، ناتانائیل، یعقوب پسر حلفا، برتولما، پطروس، یوحنا، اندریاس، یهودا اسخریوطی، عیسی توما، یعقوب پسر زبدی، فیلیپ، متی، تادئوس و شمعون قانوی اندریاس، یهودا اسخریوطی، عیسی توما، یعقوب پسر زبدی، فیلیپ، متی، تادئوس و شمعون قانوی قبل از دستگیری مسیح است.
شاید در نگاه اول این تابلو روایت تاریخی یا مذهبی داشته باشد؛ اما نقاشی شام آخر ابعاد پنهانی دارد و نشان میدهد که یکی از دوستان مسیح به او خیانت میکند. حتما شما هم درباره فردی که در کنار حضرت مسیح نشسته است، شنیدهاید که آن شخص از یاران مسیح نبوده و زنی به نام مریم مگدالنا یا مریم مجدلیه است که در داستانهای مسیحی و غیر مسیحی بسیار نام او آورده شده است.
در این تابلو رنگدانههای آزمایشی مستقیم بر روی دیوار گچی نقاشی شده است. علاوه بر این، داوینچی در نقاشی شام آخر هر کدام از یاران مسیح را با حالتهای نشسته، ایستاده، کشیده نقاشی کرده است در حالی که با یکدیگر نجوا میکنند، فریاد میکشند و با مسیح صحبت میکنند. نقاشی شام آخر به عنوان محبوبترین فرسکوی مذهبی بیشتر از هر نقاشی دیگری بازسازی شده و در حال حاضر در موزه لوور پاریس نگهداری میشود.
باکره صخره ها
نقاشی باکره صخرهها از دو نقاشی بانوی صخرهها یا باکرهی صخرهها داوینچی است که هر دوی آن مدونا و عیسی را در بین صخرهها نشان میدهند. در این تابلو تصویر حضرت مسیح، مریم مقدس، یحیی و فرشته اوریل دیده میشود که حضرت مسیح با اشاره به سمت یحیی که در حال نعمت دادن به او است. در واقع این تصویر مربوط به زمانی بوده که آنها در حال فرار به مصر بودهاند.
در طرح اولیه تابلو نقاشی باکره صخرهها به دلیل نشانههای ضد مسیح توسط کلیسا رد شد. طرح اولیه نقاشی با سبک نقاشیهای دورهی اول رنسانس مطابقت داشت و در فرمهای سخت و آرایشهای خطی جدا از هم به تصویر کشیده شده است. نسخه اول نقاشی به این صورت بود که حضرت مسیح در سمت چپ اشاره به یک موجود نامرئی در سمت راست نقاشی کرده است، در حالی که مریم مقدس دست خود را بر روی سر موجود نامرئی گذاشته است و فرشته اوریل در سمت راست تابلو با اشاره به روح نامرئی گردن او را قطع کرده است.
بعد از رد کردن این تابلو نقاشی داوینچی در نسخه دوم آن با قرار دادن صلیبی در دست حضرت مسیح و پایین آوردن دست فرشته اوریل و قرار دادن هالهای بر سر مریم مقدس نسخع اول نقاشی را تغییر داد. بعد از اصلاح کردن قسمتهایی از این نقاشی در نسخه دوم ترکیببندیهای هرمی و حرکات و ارتباطات سوژهها بهتر دیده میشد. نسخه اول بر روی پانلهای چوبی و نسخه دوم روی بوم نقاشی شدهاند. این نسخه امروزه در موزه ملی لندن است. (همچنین برای آشنایی با نقاشی مینیاتوری اینجا کلیک کنید.)
مرد ویترویوسی
لئوناردو داوینچی در کنار نقاشیهایی که میکشید، یادداشتهایی در درون دفترچه درباره علم و اختراع مینوشت. این یادداشتها درباره آناتومی انسان، کارتوگرافی، نقاشی و دیرین شناسی است. احتمالا نام اثر مرد ویترویوسی داوینچی را کمتر شنیده باشید، اما جامعه هنری توجه ویژهای به این خود نگاره ساخته شده با گچ قرمز دارد. در این نقاشی تصویر مردی با موهای موجدار و ریش بلند دیده میشود که یادداشتهایی مربوط به تناسبات ایده آل انسان برگرفته از معمار رومی ویترویوس وجود دارد.
داوینچی این نظر را داشت که اگر مردی صاف به پشت دراز بکشد و دستها و پاهای خود را باز کند، انگشتان دست و پا دور دایرهای را لمس میکنند و ناف مرد در مرکز قرار میگیرد. به عبارتی، داوینچی با کشیدن انسانی ایدهآل در دو موقعیت یکی با دستهای کشیده در یک مربع شکل و دیگری با پاها و دستهایی به شکل دایرهای باز نظریه ویترویوس و علاقه شدید داوینچی به تناسبات را نشان داده است. این نقاشی با قدمت چند صد ساله در گالریهای آکادمی ونیز قرار گرفته است.
کلام پایانی
همانطور که گفتیم؛ نبوغ و شهرت لئوناردو داوینچی تنها به خاطر نقاشیهای معروف او مانند شام آخر مونالیزا و باکره صخرهها نبود. او ماشینهای پرنده، یک نوع خودروی جنگی زرهی، نیروی خورشیدی متمرکز و بدنه دوبل را طراحی کرد. همچنین داوینچی به خاطر اختراعات کوچکی مانند سیم پیچ خودکار و ماشینی برای آزمایش استحکام کششی سیم، چتر نجات، هلیکوپتر و تانک هم یاد میشود. او اکتشافات ویژهای در آناتومی انسان، مهندسی عمران، زمین شناسی انجام داد، اما هیچ زمانی یافتههای خود را منتشر نکرد. از بارزترین ویژگیهای آثار هنری و نقاشیهای داوینچی این بود که او مهارت بسیار بالایی در انتقال احساسات و بیان در چهره سوژههایش داشت و برای ایجاد لبههای نرم در نقاشیهایش، از ترکیب رنگهای زیادی استفاده کرده است.
در صورتیکه تمایل به مشاهده و خرید تابلو نقاشی دارید می توانید آثار قرار گرفته شده در جریان گالری را مشاهده نموده و به خرید آثار نیز بپردازید.