آشنایی با صنایع دستی استان گلستان
استان گلستان در شمال ایران قرار گرفته و به دلیل جغرافیای خاص خود دارای چشم‌اندازهای بی‌نظیر و مناظر بسیار رؤیایی و زیبا است. این استان یکی از مهم‌ترین قطب‌های تولیدکننده صنایع دستی در ایران به شمار می‌آید و صنایع دستی استان گلستان به دلیل قومیت‌های مختلف در این استان از تنوع بالایی برخوردار هستند. خرید صنایع دستی استان گلستان میتواند در هنگام سفر به این استان یکی از جاذبه‌های سفر برای بسیاری از افراد باشد و به همین دلیل آشنایی با صنایع دستی استان گلستان بسیار مهم است. آشنایی با این صنایع دستی به افراد کمک می‌کند تا بتوانند با دید بازتری برای خرید آثار صنایع دستی این استان همچون خرید قالی ترکمن و خرید فرش دستبافت که دو نوع از صنایع دستی بسیار مهم این استان هستند اقدام نمایید. در این مقاله به صنایع دستی استان گلستان بیشتر خواهیم پرداخت.
در صورت تمایل می توانید پادکست مربوط به این مقاله رو گوش دهید :
مهم‌ترین صنایع دستی استان گلستان
استان گلستان دارای تنوع بالایی در صنایع دستی است که تعدادی از آنها جزو معروفترین آثار صنایع دستی استان گلستان هستند و بیشتر افراد هنگامی که می‌خواهند اقدام به خرید صنایع دستی کنند به سراغ این موارد می‌رود. از جمله مهم‌ترین صنایع دستی استان گلستان موارد زیر هستند:
قالی ترکمن
قالی ترکمن یکی از معروفترین صنایع دستی استان گلستان است و خرید قالی ترکمن در بین مسافران بسیار رواج دارد. قالی‌بافی در بین زنان این استان بسیار رایج است و نسل به نسل فنون آن به دختران جوان یاد داده شده و یکی از راه‌های مناسب برای درآمدزایی می‌باشد. بهترین قالی ترکمن بافته ایل «تکه» است؛ هر چند ایل‌های «آتابای» و «جعفربای» نیز از جمله بافندگان مطرح قالی ترکمن هستند. قالی ترکمن رنگ زمینه لاکی و عنابی دارد و برای تزیین آن از رنگ‌های سرمه‌ای، شتری، سفید، سیاه و… استفاده شده است.
طرح و نقش قالی ترکمن از طبیعت برگرفته شده و از جمله طرحهایی که در این قالی‌ها بسیار استفاده میشود نقوشی مانند پرندگانی مانند قو، حیواناتی مانند اسب، عقرب و شاخ قوچ هستند. این طرحها معمولاً به شکل ذهنی بافته میشوند و همین مسئله بر ارزش قالی ترکمن می‌افزاید.
ابریشم بافی
ابریشم بافی یکی از قدیمیترین صنایع دستی این استان است که قدمت آن به دوران صفویه باز میگردد. برای ابریشم بافی مردم این استان پیلههای کرم ابریشم را پرورش می‌دهند و سپس از آن نخ ابریشم تولید می‌کنند. این نخ در بافت انواع قالیچه، فرش، حوله و… و یا روسریهای ترکمنی ابریشمی که یکی از زیباترین صنایع دستی استان گلستان هستند، استفاده میشود.
پارچههای ابریشم استان گلستان با استفاده از دستگاه بافت دستی بافته میشوند. این پارچهها در نهایت به صورت روسری، لباسهای محلی، سفره و دستمال قابل‌تهیه هستند. رنگ این پارچهها بسیار متنوع است و طرحهای آن به شکل چهارخانه، راهراه عمودی، حاشیهدار و گاه ساده می‌باشند.
نمدمالی
یکی دیگر از معروفترین صنایع دستی استان گلستان نمدمالی است که برخلاف استان‌های دیگر که هنری مردانه به شمار می‌رود توسط زنان انجام میشود. نمدمالی استان گلستان دارای طرحهایی با خطوط منحنی است که نامهای دیگری همچون چشم شتری، تیرانا، عقرب زرد و یا قوچ نیز دارد. بیشتر نمدمالی‌ها در این استان جنبه استفاده شخصی دارند؛ اما در برخی موارد نمدمالی‌ها برای فروش نیز عرضه میشود و مسافران میتوانند برای خرید نمدمالی استان گلستان اقدام کنند.
فرش
فرش به‌عنوان یکی از صنایع دستی استان گلستان از اهمیت بالایی برخوردار است. خرید فرش استان گلستان برای افرادی که می‌خواهند دست به خرید فرش دستباف بزنند میتواند گزینه مناسبی باشد. فرش ترکمن گلستان با قدمت ۶۰۰۰ساله خود طرحها و نقش‌های مختلفی را در بستر فرش‌ها پذیرا بوده که از آن جمله میتوان به طرحهای آینه گل، ماری گل، ارسای گل، جوال گل و… اشاره کرد. این فرش‌ها نه‌تنها در ایران بسیار پرطرف‌دار هستند؛ بلکه یکی از صادرات مهم استان گلستان به کشورهایی نظیر آلمان، فرانسه، ایتالیا، لبنان و…. می‌باشند. به دلیل صادرات بالای این فرش‌ها امروزه حدود ۷۰ هزار بافنده در این استان مشغول به کار هستند.
زیورآلات ترکمنی
خرید زیورآلات ترکمنی نیز در بین مسافران بسیار رواج دارد. بیشتر زیورآلات ترکمنی از جنس نقره هستند که با سنگ عقیق تزیین شده‌اند. از جمله زیورآلات ترکمنی میتوان به زیورآلات روی لباس مانند زیورهای کمر اشاره کرد. زیورآلات گوش، انگشت، گردن و سینه، سر و پیشانی و… از دیگر زیورآلاتی هستند که بسیار پرطرف‌دارند. زیورآلات این استان نه‌تنها جنبه تزیینی برای مردم این منطقه دارند؛ بلکه روایتگر نوع پوشش و آداب‌ورسوم این منطقه نیز هستند
سوزن دوزی
یکی از صنایع دستی مهم استان گلستان سوزن دوزی است. این هنر نیز توسط زنان و دختران در این استان بافته میشود. هنر سوزن دوزی را میتوان بر روی عرقچین کودکان، دور یقه و سردست پیراهن زنان مشاهده کرد که با نخهای رنگین و بادقت و ظرافت سوزن دوزی شده‌اند.
پلاس
پلاس یا همان گلیم، زیرانداز و دستبافی بدون پرز است که با طرحهای ذهنی بافته میشود. گلیم استان گلستان دارای نقشه‌های است که بیشتر از تکرار گل‌های کوچک تشکیل شده‌اند و گل آیدی قدیمیترین نقشی است که در پلاس گلستان دیده میشود. این نقش ۹ گلبرگ دارد و به همین دلیل عدد ۹ عددی مقدس در بین ترکمنها محسوب میشود. پلاس شهرستان‌های کلاله، گنبد و آق‌قلا از شهرت بالایی برخوردارند.
روسری ترکمن
روسری ترکمن یکی از معروفترین صنایع دستی استان گلستان است. این روسری‌ها ابعاد بزرگی دارند و جنس آنها نخ ابریشم است. طرح روی روسری ترکمن از گل‌های بزرگ و رنگارنگ تشکیل شده است.
جاجیمچه
جاجیمچه یک زیرانداز سنتی است که از پشم بافته میشود و تولید زنان هنرمند روستای زیارت شهرستان گرگان است. امروزه جاجیمچه مصارف دیگری نیز دارد و به شکل پادری، کیف و کفش و روکش پشتی و مبلمان نیز به تولید می‌رسد.
کلام پایانی
شناخت صنایع دستی استان گلستان برای افرادی که می‌خواهند هنگام سفر به این استان برای خرید صنایع دستی اقدام کنند بسیار اهمیت دارد. خرید آثار این استان همچون خرید قالی ترکمن و فرش ترکمن برای افرادی که می‌خواهند هزینه بیشتری بکنند پیشنهاد میشود و خرید نمدمالی، زیورآلات ترکمنی و روسری ترکمن مناسب افرادی است که می‌خواهند یادگار کوچکی از این استان با خود به خانه بیاورند. شناخت صنایع دستی استان گلستان و خرید آنها کمک می‌کند تا شما بتوانید رنگ و بویی از زیبایی و اصالت آثار این استان را به خانه و کاشانه خود اضافه کنید.
درصورتیکه علاقه مند به آشنایی با صنایع دستی استان های مختلف
هستید می توانید مقاله های زیر را مطالعه نمایید:
آشنایی با صنایع دستی استان یزد
سوالات متداول
صنایع از جمله فرش، جاجیم، فِلت، نخریسی، حصیربافی، مسگری، آهنگری و سایر صنایع سنتی از مناطق مختلف استان هستند .
نمدمالی یکی دیگر از معروفترین صنایع دستی استان گلستان است که تفاوت قابل توجهی با نمدمالی در سایر استانها دارد. برخلاف بسیاری از مناطق که این هنر بیشتر توسط مردان انجام میشود، در استان گلستان این هنر عمدتاً توسط زنان انجام میشود. نمدمالی استان گلستان دارای طرحهایی با خطوط منحنی است که نامهای خاص خود را دارند. از جمله این طرحها میتوان به "چشم شتری"، "تیرانا"، "عقرب زرد" و "قوچ" اشاره کرد. بیشتر محصولات نمدمالی در این استان جنبه استفاده شخصی دارند، اما بخشی از آنها نیز برای فروش عرضه میشوند و مسافران میتوانند این محصولات دستساز منحصر به فرد را خریداری کنند.
زیورآلات ترکمنی یکی از محبوبترین صنایع دستی استان گلستان هستند که در بین مسافران رواج زیادی دارند. این زیورآلات عمدتاً از جنس نقره بوده و با سنگ عقیق تزئین میشوند که جلوهای خاص و زیبا به آنها میبخشد. زیورآلات ترکمنی شامل طیف وسیعی از اقلام مانند زیورآلات روی لباس (مثل زیورهای کمر)، زیورآلات گوش، انگشتر، گردنبند، سینه، سر و پیشانی میشوند. این زیورآلات نه تنها جنبه تزئینی دارند، بلکه روایتگر نوع پوشش، آداب و رسوم و فرهنگ غنی مردم منطقه نیز هستند. هر قطعه از این زیورآلات میتواند بخشی از هویت فرهنگی و سنتی ترکمنها را بازگو کند.
ابریشم بافی یکی از قدیمیترین صنایع دستی استان گلستان است که قدمت آن به دوران صفویه بازمیگردد. فرآیند تولید ابریشم از پرورش پیلههای کرم ابریشم آغاز میشود که از آنها نخ ابریشم تولید میگردد. این نخهای ابریشمی سپس برای بافت انواع محصولات نظیر قالیچه، فرش، حوله، و به ویژه روسریهای ترکمنی ابریشمی که از زیباترین صنایع دستی استان به شمار میروند، مورد استفاده قرار میگیرند. پارچههای ابریشمی گلستان با دستگاههای بافت دستی بافته میشوند و در نهایت به صورت روسری، لباسهای محلی، سفره و دستمال عرضه میشوند. این پارچهها دارای تنوع رنگی بالا و طرحهای چهارخانه، راهراه عمودی، حاشیهدار و گاه ساده هستند.
