آشنایی با فرش ریز ماهی از طرح و نقش تا نگهداری

فرش ریز ماهی، یکی از زیباترین و چشمنوازترین انواع فرشهای نقشدار است که با الگوهای ظریف و زیبای ماهی، هر بینندهای را مسحور خود میکند. این گونه فرش، با استفاده از مواد اولیه مرغوب نظیر پشم یا ابریشم، بافته میشود و در طرحهای مختلفی همچون ماهی قرمز، ماهی رنگارنگ، و ماهی طلایی طراحی میگردد. طرحهای این فرش شامل خطوط، نقاط و پرههای منظم و متناوب است که به شیوهای هنرمندانه و زیبا بر روی سطح فرش نقش میبندد.
این فرشها از رنگهای جذاب و زیبایی چون سبز، آبی، سرخ، زرد و بنفش استفاده میکنند که جلوهای خارقالعاده به این آثار هنری میبخشند. اگر قصد خرید فرش دستباف با طرح ریز ماهی دارید ،در این مقاله به بررسی فرش طرح ماهی، تاریخچه و جایگاه آن و همچنین معرفی انواع این فرش زیبا میپردازیم.
فرش طرح ریز ماهی چیست؟
فرش ریز ماهی، طرحی ظریف و دقیق از ماهی را به نمایش میگذارد که با جزئیاتی بسیار زیاد بر روی سطح فرش نقش بسته است. این نوع فرش غالباً از جنس نرم و لطیف پشم یا ابریشم بافته میشود و در رنگهای متنوعی چون سرخ، آبی، زرد و… طراحی و تولید میگردد. فرش طرح ریز ماهی به دلیل ظرافت و دقتی که در طراحی و بافت جزییات آن به کار رفته است، از نظر بصری بسیار زیبا و جذاب میباشد.
تاریخچه فرش ریز ماهی
تاریخچه بافت فرش ریز ماهی در ایران به دوران صفویان میرسد. در آن عصر شکوفایی هنر و صنعت بافندگی ایران، هنرمندان ماهر از نقش ماهی به عنوان الگویی زیبا و پر معنی در طراحی فرشها استفاده میکردند. این نقشها نمادی از روزی و برکت، فراوانی نعمتها و خوش یمنی بودند. به تدریج، طرح فرش ریز ماهی یا همان طرح ماهی به یکی از محبوبترین و دلنشینترین طرحهای فرش ایران تبدیل شد و تاکنون جایگاه ویژهای در میان ایرانیان دارد.
جایگاه فرش ریز ماهی
فرش طرح ماهی عموماً در سراسر مناطق آذربایجان بافت و تولید میگردد. این فرشها معمولاً دارای رجشمار ۳۰ و بالاتر هستند. اما محبوبترین فرش ریز ماهی، محصول بافته شده در شهر خوی و مناطق اطراف آن در آذربایجان غربی است. استفاده از مواد اولیه مرغوب و کیفیت بافت قابل قبول، با وجود رجشمار پایینتر، سبب شده است تا قیمت تمام شده فرش خوی مناسبتر باشد.
این عوامل در کنار هم، باعث محبوبیت فراوان فرش ماهی این منطقه، چه برای استفاده خانگی و چه به عنوان جهیزیه عروس، شده است. البته، فرشهای ریز ماهی با رجشمار بالا، زیبایی محسورکننده و قیمت بالاتر نیز تولید میشوند و طرفداران خاص خود را دارند. برخی از این طرحها که در تبریز طراحی و بافته شدهاند، بسیار خلاقانه و منحصر به فرد هستند. هنرمندان طراح با تلفیق طرح گنبد و ماهی، طرحهایی زیبا و جذاب خلق کردهاند.
انواع فرش ریز ماهی
فرش نقش ماهی یکی از محبوبترین انواع فرشهای دستبافت و ماشینی است که در آن طرح ماهی به اشکال گوناگون بر روی فرش نقش میبندد. در ادامه به برخی از انواع فرش فرش ریز ماهی اشاره خواهیم کرد:
- فرش کاشان ماهی: فرش کاشان ماهی یکی از شناختهشدهترین انواع فرش با نقش ماهی است. در این نوع فرش، عموماً طرح ماهی به وفور در کنار گل و بوته و دیگر موجودات دریایی بافته میشود.
- فرش اصفهان ماهی: فرش اصفهان ماهی نیز یکی از انواع پرطرفدار فرش نقش ماهی است. در این نوع فرش، طرح ماهی با دقت و جزئیات بسیار بالا بافته میشود.
- فرش قم ماهی: فرش قم ماهی هم نوع دیگری از فرش نقش ماهی میباشد که در آن طرح ماهی با رنگهای شاداب و زنده در بالای فرش نقش میبندد.
ویژگیهای فرش ریز ماهی کاشان
فرش ریز ماهی کاشان، یکی از فرشهای دستبافت نفیس ایرانی است که با تراکمی بسیار بالا و از جنس پشم مرغوب یا ترکیبی از پشم و ابریشم بافته میشود. این فرشها، ویژگیهای منحصربهفردی دارد که عبارتند از:
- طرح ماهی ظریف و دقیق: طرح ماهی در فرش کاشان با ظرافتی مثالزدنی و جزئیاتی بسیار زیاد بر روی سطح فرش نقش بسته است.
- رنگارنگی و شادابی: رنگهای به کار رفته در فرش کاشان ماهی، انواع رنگهای شاد و زنده همچون سرخ، آبی، زرد، سبز و بنفش را شامل میشود.
- پرهای نازک: پرهای این فرش معمولاً نازک و محکم بوده و به دلیل تراکم بالا، بافتی نرم و لطیف دارد.
- دوام و پایداری بالا: فرش ماهی کاشان در برابر سایش و فرسایش مقاومت بالایی داشته و به دلیل کیفیت بالای مواد اولیه و بافت محکم، عمر طولانی دارد.
- زیبایی خارقالعاده و ظاهری شیک: ترکیب طرح ماهی ظریف، رنگهای شاداب و تراکم بالای بافت، به فرش طرح ماهی کاشان ظاهری بسیار شیک و زیبا بخشیده است.
فرش کاشان با طرح ریز ماهی، یک دستبافت نفیس است که با پشم یا ابریشم بافته شده و به عنوان یکی از زیباترین و باارزشترین فرشهای ایرانی شناخته میشود. این فرش به دلیل ظرافت و ارزشی که دارد، بیشتر برای استفاده در فضاهای داخلی مناسب است تا در معرض عوامل خارجی مانند سرما، گرما و رطوبت قرار نگیرد.

فرش طرح ریز ماهی برای چه فضاهایی مناسبتر است؟
فرش طرح ماهی به واسطه طرح ریز ماهی، رنگهای شاداب و زنده، تراکم بالای نقش و مقاومت بالا در برابر سایش، یکی از گزینههای بسیار مناسب جهت تزئین داخلی منازل، ادارات و فضاهای تجاری محسوب میشود. در زیر به برخی از دکوراسیونهایی که با فرش ریز ماهی همخوانی دارند، اشاره گردیده است:
- دکوراسیون اتاق خواب
- دکوراسیون کلاسیک
- دکوراسیون مدرن و شیک
- دکوراسیون سالن پذیرایی
- دکوراسیون اداری
نحوه نگهداری از فرش ریز ماهی
نگهداری از فرش ریز ماهی نیازمند دقت و توجه ویژهای است تا زیبایی و دوام آن حفظ شود و طول عمر آن افزایش یابد. در ادامه به برخی نکات مهم برای نگهداری از این نوع فرش اشاره میشود:
- ممانعت از نفوذ گرد و غبار: برای جلوگیری از نفوذ گرد و غبار به عمق فرش، بهتر است از زیرانداز مناسب استفاده کرده و سیستم تهویه هوا را به طور مرتب روشن کنید.
- شستشوی منظم: شستشوی منظم فرش به منظور حذف آلودگیها و لکهها ضروری است. برای شستشوی این نوع فرش بهتر است از خدمات قالیشوییهای معتبر استفاده نمایید.
- استفاده از مواد شوینده مناسب: در هنگام شستشوی فرش، از شویندههای مخصوص و ملایم استفاده کنید تا به الیاف فرش آسیبی وارد نشود.
- دوری از نور مستقیم خورشید: قرار دادن فرش در معرض نور مستقیم خورشید میتواند باعث رنگرفتگی و آسیب به رنگ و الیاف آن شود.
- جلوگیری از تماس با مایعات: در صورت ریختن مایعات روی فرش، بلافاصله آن را خشک کنید تا از نفوذ رطوبت به عمق فرش جلوگیری شود.
- پرهیز از استفاده از مواد شیمیایی قوی: استفاده از مواد شیمیایی قوی میتواند به بافت فرش آسیب رسانده و رنگ آن را تغییر دهد.
بهترین فرش ماشینی طرح ریز ماهی
با توجه به تنوع بالای فرشهای ماشینی طرح ریز ماهی در بازار، انتخاب بهترین گزینه نیازمند دقت به برخی عوامل مهم است. کیفیت بافت، مواد اولیه بهکار رفته، طرح و رنگبندی، اندازه و نوع فرش از جمله مواردی هستند که در انتخاب باید مدنظر قرار گیرند. با در نظر گرفتن این عوامل، میتوان به برخی از برترین نمونههای فرش ریز ماهی ماشینی اشاره کرد:
- فرش ماشینی طرح ریز ماهی کاشان: این نوع فرش با کیفیت بافت عالی و طرحهای ظریف و دقیق که با استفاده از الیاف مرغوب بافته میشود، شناخته شده است.
- فرش ماشینی طرح ریز ماهی اصفهان: این فرش نیز به دلیل مرغوبیت و نقشهای خارقالعادهاش مورد توجه قرار میگیرد.
طرح و نقش فرش دستباف ریز ماهی
فرش ریز ماهی دستبافت، یک اثر هنری دستبافت ایرانی است که با الهام از شکل و شمایل ماهی بافته میشود. طرحهای این فرش شامل خطوط، نقطهها و خطوط منحنی است که به شیوهای هنرمندانه در هم تنیده شدهاند. رنگهای زنده و متنوعی مانند سبز، آبی، قرمز، زرد و بنفش، جلوهای خیرهکننده به این فرشها بخشیدهاند.
در طراحی فرش طرح ریز ماهی، تصویر یک یا چند ماهی به صورت مرکزی قرار گرفته و اطراف آن را طرحهای متنوعی از جمله خطوط، نقطهها و منحنیها فرا گرفته است. رنگآمیزی این فرشها نیز بسیار متنوع بوده و از ترکیب رنگهای سنتی و مدرن استفاده میشود.
فرش دستبافت طرح ماهی از نظر بافت نیز منحصر به فرد است. برای بافت این فرشها از الیاف طبیعی مانند پنبه، ابریشم یا پشم استفاده میشود.
طرحهای ریز ماهی تنوع بسیار زیادی دارند. یکی از طرحهای رایج، طرحی است که در مرکز آن یک گل قرار دارد و اطراف آن را طرحهای برگ مانند و خطوط پیچیده فرا گرفته است. رنگهای آبی، قرمز، قهوهای و سبز، از جمله رنگهای کلاسیک در این طرح هستند. در طرحهای مدرنتر، از المانهای هندسی مانند مثلث و دایره و همچنین گلهای متنوع استفاده میشود.
طرح ریز ماهی درهم یکی از طرحهای پرطرفدار فرش ایرانی است که در مناطق مختلف ایران بافته میشود. این طرح شامل چهار ماهی است که در اطراف یک گل مرکزی قرار گرفتهاند. نماد ماهی در این طرح، نشاندهنده آب و زندگی است.
انواع شانه و تراکم فرش ریز ماهی
هنگام انتخاب فرش ریز ماهی، علاوه بر طرح و نقش، باید به بافت و تراکم آن نیز توجه ویژهای داشته باشید. تراکم به تعداد گرههایی گفته میشود که در یک متر از طول فرش وجود دارد. شانه نیز به تعداد گرههای عرضی فرش در طول یک متر اشاره دارد. به عبارت دیگر، برای محاسبه تراکم باید تعداد گرهها را در طول فرش بشمارید و برای محاسبه شانه فرش، تعداد گرهها را در عرض فرش بشمارید.
فرشهای طرح ماهی در شانه و تراکم مختلفی تولید میشوند و از 700 شانه تا 1500 شانه در بازار موجود هستند. به طور کلی، هر چه تراکم فرش بیشتر باشد، قیمت آن بالاتر بوده و کیفیت بافت آن نیز بهتر خواهد بود.
- فرش 700 شانه: این نوع فرش با تراکمی بین 2550 تا 2700 گره در هر متر مربع بافته میشود. برخی تولیدکنندگان، این فرش را با تراکم 3000 نیز تولید میکنند که کیفیت بالاتری داشته و از الیاف بیشتری استفاده میشود. فرشهای 700 شانه نرم، لطیف و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه هستند.
- فرش 1500 شانه: این نوع فرش با بالاترین تراکم (3600 گره در هر متر مربع) بافته میشود و به دلیل ظرافت و شباهت به فرش دستبافت، بسیار محبوب است. فرشهای 1500 شانه از کیفیت بسیار بالایی برخوردار بوده و قیمت آنها نیز بیشتر از سایر انواع فرش است.
کلام پایانی
فرش ریز ماهی گزینهای عالی برای تزئین دکوراسیون خانههایی با سبکهای مختلف از جمله مدرن، سنتی و کلاسیک است. تنوع طرحها و رنگهای این فرشها بسیار زیاد است و شما میتوانید با توجه به سبک دکوراسیون خود، فرشی مناسب انتخاب کنید. هنگام خرید فرش طرح ریز ماهی، عواملی چون کیفیت بافت، مواد اولیه به کار رفته، طرح و رنگآمیزی، اندازه و نوع فرش را در نظر بگیرید. برای خرید انواع فرشهای ریز ماهی، میتوانید به فروشگاههای فرش آنلاین مراجعه نمایید.
در صورتیکه علاقه مند به مطالب مربوط به فرش هستید می توانید مقاله های زیر را مطالعه نمایید: