آشنایی با صنایع دستی استان یزد

انواع صنایع دستی یزد

خرید صنایع دستی یکی از علاقه‌مندی‌های بسیاری از افراد است.

دست‌سازه‌های هنری در هر شهر می‌توانند نشان‌دهنده هویت و هنر آن منطقه باشند، در معرفی شهر یزد نیز صنایع دستی آن مانند گوشه‌ای هویت این شهر قدیمی هستند که هر زمان به آن‌ها نگاه کنیم به یاد لحظات شیرین سفر خواهیم افتاد. اگر اهل سوغات و‌ یادگاری تهیه کردن آن هم از نوع هنر سنتی یزد هستید، در ادامه با ما همراه باشید تا انواع صنایع دستی یزد را با هم بررسی نماییم:

قالی بافی استان یزد

اگر برای خرید قالی دستباف می‌خواهید اقدام کنید شاید بد نباشد که هنر قالی بافی مردم یزد را نیز در نظر داشته باشید. صنعت قالی دستباف یا فرش دستبافت یکی از اصلی‌ترین صنایع دستی مردم یزد محسوب می‌شود. فرش‌های یزد با نقش‌های اصیل خود شناخته می‌شوند که این نقش‌ها عبارت‌اند از هراتی، سردار جنگل، گل و ماهی، و کرمانی.

کاشی سازی استان یزد

یکی دیگر از صنایع دستی استان یزد کاشی‌سازی است که از قدیمی‌ترین و مشهورترین صنایع دستی یزد به شمار می‌رود. استان یزد دارای غنی‌ترین منابع خاک رس است و به همین دلیل انواع کاشی و سرامیک در این استان به تولید می‌رسد. این هنر با توجه به اسناد موجود، قدمتی در حدود ۷۰۰ سال در این استان دارد که با تکنیک‌ها و در نقوش مختلفی به تولید می‌رسد. اگر قصد خرید ظروف سرامیکی را دارید باید آثار سرامیکی یزد را حتماً در نظر بگیرید.

نمدمالی استان یزد

از جمله تأثیراتی که قرار گرفتن در حاشیه کویر بر صنایع دستی یزد داشته به وجود آمدن هنر نمد مالی بوده است. این هنر با وجود سابقه بسیار دیرینه خود امروزه در معرض فراموشی قرار گرفته؛ هرچند همچنان می‌توان محصولات نمدمال یزد را همچنان از این استان تهیه کرد.
برای تولید این صنایع دستی استان یزد، ابتدا پشم یا کرک را با یک ماده قلیایی مانند صابون و آب داغ به خوبی مالش می‌دهند که این کار باعث می‌شود الیاف پشم باز و درهم‌تنیده شوند. در نتیجه این کار محصولات نمدمالی به تولید می‌رسد که شامل زیرانداز، لباس گرم و حتی اکسسوری‌های زنانه است. در تولید نمدهای استان یزد از نقوش مختلفی استفاده می‌شود که به این نمدها شکل‌های متنوعی می‌دهد. پشم نمدهای استان یزد با رنگرزی سنتی رنگ‌آمیزی می‌شوند و به همین دلیل کیفیت و زیبایی خاصی دارند.

قلم زنی در استان یزد

یکی از صنایع دستی استان یزد قلم زنی است. قلم زنی به کنده کاری نقوش بر روی اشیا فلزی همچون طلا، برنج، مس، و نقره گفته می‌شود. برای انجام این کار نقوش مختلف را به کمک قلم و با ضربه چکش بر روی فلزهای مختلف ایجاد می‌کنند. این هنر قدمتی دیرینه در استان یزد دارد و آثار قلم زنی در انواع مختلف امروزه در بازار یزد به فروش می‌رسند.

زرگری استان یزد

هنر زرگری به هنری گفته می‌شود که توسط آن افراد به تولید زیورآلات می‌پردازند. تولید زیورآلات در استان یزد قدمتی طولانی دارد و طلا یا زرگری یزد از شهرت بالایی در کشور برخوردار است. این هنر به تولید زیورآلاتی همچون النگو، گوشواره، حلقه، سینه‌ریز و… اختصاص دارد و تنوع بالایی از آن را می‌توان در راسته زرگرها در بازار خان یزد مشاهده کرد.

ترمه یزد

یکی از معروف‌ترین صنایع دستی استان یزد ترمه است. برای تولید ترمه از الیاف پشم، ابریشم یا کرک استفاده می‌شود و این پارچه حالت تار و پودی دارد. در تولید ترمه یزد از پشم سفید استفاده می‌شود زیرا رنگرزی آن آسان است. نقوش این ترمه ها از طرح‌های سنتی ایران تاثیر گرفته و نقش‌هایی همچون شاه عباسی، بته و جقه، و شاخ گوزنی از مهم‌ترین طرح‌های ترمه یزد هستند. از مهم‌ترین انواع ترمه یزد می‌توان به ترمه اتابکی، ترمه زمردی، ترمه چارقی، ترمه امیری و ترمه یزدی اشاره کرد که در هنگام خرید ترمه باید در نظر گرفته شوند.

چادرشب بافی یزد

هنر چادرشب بافی به طور معمول در اردکان و زارچ به تولید می‌رسد. پارچه چادرشب که به طور معمول از الیاف پنبه به تولید می‌رسد طرح‌های چهارخانه و رنگارنگ دارد. چادرشب استان یزد دو نوع لطیف و ضخیم دارد؛ نوع لطیف آن را با نام چادرشب رختخواب‌پیچ و نوع ضخیم آن را با عنوان چادرشب صحرایی می‌شناسند. ابعاد چادرشب معمولاً ۹۰ در ۹۰ سانتی‌متر است و به همین دلیل از آن به‌عنوان سفره یا رومیزی نیز استفاده می‌شود.

زیلوبافی یزد

از دیگر صنایع دستی معروف یزد زیلوبافی است. زیلوبافی در این استان قدمتی چند هزار ساله دارد که به دوران ایران باستان باز می‌گردد. زیلوهای بافته شده در استان یزد جنس پنبه‌ای دارند و در بسیاری از خانه‌ها و به‌خصوص خانه‌های سنتی و خشت و گلی از آن به‌عنوان کفپوش استفاده می‌شود. نوع مرغوب زیلوی یزد «نفتال» نامیده می‌شود که از الیاف پنبه‌ای باکیفیت به تولید می‌رسد.

گیوه بافی یزد

گیوه بافی هنر زنان روستایی استان یزد به شمار می‌رود. گیوه یک نوع پاپوش تابستانی است که از دوام بالایی برخوردار است و از آن می‌توان برای پیاده‌روی در مسیرهای طولانی استفاده کرد. جنس گیوه از نخ پنبه‌ای است که پس از بافت به بخشی به نام تخت دوخته می‌شود تا قابل‌استفاده ‌گردد.

زری بافی یزد

یکی از هنرهای بسیار معروف مردم یزد که از جمله صنایع دستی استان یزد نیز به شمار می‌رود زری بافی است که قدمت آن به دوران هخامنشی باز می‌گردد. در تولید زری بافی از تارهایی با جنس ابریشم خالص استفاده می‌شود و پود پارچه زری باف از ابریشم رنگی و نخ گلابتون است. این پارچه بسیار ظریف است و در گذشته و در دوره پادشاهی از آن برای زیباتر کردن کاخ پادشاهان استفاده می‌شده است.